دکتر اطفال زاهدان

هیپوگلیسمی بیماری است که باعث افت شدید گلوکز (قند) خون نوزاد می‌شود. گلوکز برای رشد طبیعی مغز نوزاد ضروری است.

بنابراین هنگامی که میزان قند خون نوزاد بسیار افت می‌کند، سلول‌های مغز و عضلات وی انرژی لازم برای کار کردن بطور مناسب را نخواهند داشت.

هیپوگلیسمی یا افت قند خون ممکن است کوتاه‌مدت یا مداوم باشد. در صورتی که قند خون نوزاد کم باشد و درمان نشود، می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

کم بودن قند خون در صورتی که بالا نرود می‌تواند حتی منجر به آسیب دیدن مغز نوزاد شود. به همین دلیل است که پزشک بطور دقیق وضعیت کودک شما را کنترل می‌کند تا مطمئن شود که سالم است.

افت قند خون نوزاد چیست؟

افت قند خون در نوزادان به عنوان قند خون به میزان کمتر از mg/dL ۳۰ (mmol/L ۶۵/۱) در ۲۴ ساعت اول زندگی و کمتر از mg/dL ۴۵ (mmol/L ۵/۲) پس از آن است

که شایع‌ترین مشکل متابولیک در نوزادان می‌باشد. قند خون پایین زمانی رخ می‌دهد که میزان تقاضای بدن برای گلوکز (یک قند ساده) نسبت به عرضه‌ی آن بیشتر است.

نوزادان گلوکز را از لاکتوز (قند شیر) که در شیر و آغوز موجود می‌باشد، دریافت می‌کنند. برخی نوزادان در حفظ قند خون به مقدار کافی نسبت به دیگران مشکل دارند.

در حالی که افت گاه به گاه در قند خون بی‌ضرر است، اما دوره‌های طولانی مدت قند خون پایین می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند.

سطح نرمال قند خون در نوزان چقدر است؟

میزان قند خون با افزایش سن تغییر می‌کند و معمولاً در نوزادان تازه متولد شده نسبت به کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان کمتر است. هنگامی که یک تا دو ساعت از تولد نوزاد گذشته باشد، میزان نرمال قند خون کمتر از mmol/L ۲ است،

اما ظرف دو تا سه روز به حد بزرگسالان می‌رسد (بالای mmol/L ۳).

چرا هیپوگلیسمی در نوزادان باعث نگرانی است؟

مغز به قند خون وابسته است زیرا منبع اصلی سوخت می‌باشد. کم بودن بیش از حد قند می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مغز شود. هیپوگلیسمی شدید یا طولانی مدت ممکن است منجر به تنشج یا آسیب جدی مغز شود.

دلایل

هیپوگلیسمی در نوزادان می‌تواند ناشی از شرایطی مانند موارد زیر باشد:

• تغذیه‌ی نامناسب مادر در طول بارداری
• تولید بیش از حد انسولین به دلیل کنترل ضعیف دیابت توسط مادر
• عدم سازگاری خون مادر با فرزند (بیماری همولیتیک شدید نوزاد)
• نقائص هنگام تولد
• بیماری‌های متابولیک مادرزادی
• اکسیژن ناکافی در هنگام تولد (خفگی حین تولد)
• بیماری کبدی
• عفونت

عوامل خطر

نوزادانی که بیشتر مستعد ابتلا به هیپوگلیسمی هستند عبارتند از:

• نوزادان متولد شده از مادران دیابتی ممکن است پس از زایمان و هنگامی که منبع گلوکز (از طریق بند ناف) قطع می‌شود و تولید انسولین در نوزاد باعث سوخت و ساز قند موجود می‌شود، دچار افت قند خون شوند.
• در نوزدان کوچک‌تر از سن حاملگی و با رشد محدود ممکن است میزان ذخایر گلیکوژن بسیار کم باشد.
• نوزادان نارس بخصوص آنهایی که دارای وزن کم هستند و اغلب دارای ذخایر محدود گلیکوژن (قند ذخیر شده در کبد) یا عملکرد ناقص کبد می‌باشند.
• نوزادان متولد شده تحت استرس شدید
• نوزادانی که ناپایداری دما را تجربه می‌کنند (برای مثال سرما می‌خورند) یا مادر آنها با برخی داروهای خاص تحت درمان قرار می‌گیرد.
• نوزادان که برای سن حاملگی بزرگ‌تر می‌باشند. این وضعیت مرتبط با دیابت بارداری است اما در اثر انواع مشکلات مادرزای نیز می‌تواند باشد.

علائم

علائم افت قند خون ممکن است در نوزادان تازه متولد شده محسوس نباشد. در ادامه شایع‌ترین علائم هیپوگلیسمی در نوزادان عنوان شده‌اند. هر چند ممکن است هر نوزاد علائم متفاوتی داشته باشد. این علائم عبارتند از:

• عصبی بودن نوزاد
• سیانوز (آبی بودن پوست)
• آپنه (وقفه تنفسی) 
• هیپوترمی (پایین بودن دمای بدن) 
• هیپوتونی یا ضعف عضلانی
• تغذیه ضعیف 
• لتارژی
• تشنج

علائم هیپوگلیسمی ممکن است شبیه به بیماری‌ها یا شرایط پزشکی دیگری باشد. همیشه جهت تشخیص باید باید با یک پزشک اطفال مشورت کنید.

تشخیص

متخصص سوالاتی درباره‌ی علائم و سابقه پزشکی خانواده می‌پرسد. همچنین ممکن است مدت زمان بین آخرین وعده غذایی نوزاد و شروع علائم نیز پرسیده شود.

در صورتی که کودکان دیگر در خانواده سابقه افت قند خود داشته باشند باید به پزشک گفته شود. متخصص بدن نوزاد را به دقت معاینه می‌کند. ممکن است آزمایش‌های زیر انجام شوند:

• تست ناشتا: متخصص در طی یک دوره‌ی زمانی که در آن نوزاد چیزی نمی‌خورد به دقت او را تحت نظر می‌گیرد. این تست به این دلیل انجام می‌شود تا افت قند خون رخ دهد. پس از آن متخصص آزمایش‌هایی را برای یافتن دلیل این مشکل انجام می‌دهد.
• آزمایش‌های خون و ادرار برای اندازه‌گیری میزان قند خون و یافتن دلیل هیپوگلیسمی

درمان

درمان مخصوص برای افت قند خون نوزاد توسط پزشک و بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود:

• سن حامگلی نوزاد، وضعیت کلی سلامتی و سابقه پزشکی
• شدت بیماری
• طاقت نوزاد برای تحمل داروها، روش‌ها یا درمان‌های خاص
• انتظارات از دوره بیماری
• نظر یا ترجیح شما

درمان شامل مصرف منابع سریع‌الاثر گلوکز توسط نوزاد می‌باشد. این درمان ممکن است شامل دادن مخلوط آب و قند به عنوان تغذیه اولیه باشد. یا ممکن است نوزاد گلوکز را بصورت داخل وریدی دریافت کند.

سطح گلوکز خون نوزاد پس از درمان به دقت کنترل می‌شود تا احتمال عود مجدد هیپوگلیسمی بررسی شود.

تغذیه با شیر مادر 

• انرژی خود را بر این بگذارید که نوزادتان به دفعات و بطور مناسب با شیر تغذیه شود. وعده‌های آغوز کوچک، مکرر، سرشار از پروتئین و کالری نسبت به بطری آب قندی که توسط کارکنان بیمارستان ارائه می‌شوند، بسیار بهتر هستند.
• جلوگیری از اتلاف انرژی کودک به حفظ قند خون در سطوح مناسب کمک می‌کند. تغذیه مکرر با شیر مادر باعث صرفه‌جویی در انرژی می‌شود. نوزادان در هنگام تغذیه از شیر مادر نسبت به زمان گریه کردن یا خوردن شیر از شیشه انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
• در صورتی که مشخص شود در چند روز ابتدایی زندگی نوزاد نیاز به استفاده از مکمل است، به جای قند و آب که می‌تواند باعث افزایش سریع و سپس افت ناگهانی قند خون نوزاد شود، از شیر خشک استفاده کنید. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که در صورتی که نوزادان به دلیل افت قند خون یا زردی نیاز به مکمل داشته باشند، باید به جای محلول آب و قند از شیر خشک استفاده شود.
• اگر از مکمل استفاده می‌شود، از نوک مصنوعی که می‌تواند موجب سردرگمی شیرخوار در گرفتن پستان شود پرهیز کنید. به جای استفاده از شیشه شیر می‌توان از لیوان مخصوص نوزاد، سرنگ، قطره چکان یا حتی انگشت استفاده کرد.
• یک نوزاد متولد شده از مادر دیابتی وابسته به انسولین، بخصوص در صورتی که نارس باشد، اغلب یک یا چند روز به محلول گلوکز و یا شیشه‌های شیر خشک جهت تثبیت قند خون تا زمانی که مادر بتواند شیر کافی تولید کند، نیاز خواهد داشت. این مکمل‌ها را باید در کنار تغذیه با شیر مادر و نه به جای آن استفاده کرد.

پیشگیری

ممکن است راهی برای پیشگیری از هیپوگلیسمی در نوزادان وجود نداشته باشد و فقط باید به دقت علائم را کنترل کرده و در اسرع وقت درمان کرد.

مادران مبتلا به دیابت می‌توانند میزان گلوکزی که بر جنین تاثیر منفی می‌گذارد را با کنترل شدید میزان قند خون و نگه داشتن آن در سطح طبیعی، به حداقل برسانند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

زردی ناشی از شیر مادر

پس از تولد نوزاد، برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت از نوزاد تازه متولد شده رایج است. یکی از عارضه‌های که مراقبت کننده باید از آن مراقبت و نظارت کند زردی است.

زردی در اکثر نوزادان طبیعی است. با این حال اگر زردی خارج از محدوده‌ی طبیعی ظاهر شود پس از آن اقداماتی برای تحت کنترل قرار دادن آن انجام می‌شود. زردی در نوزادان شیرده بیشتر شایع است

و بیشتر به طول می‌انجامد. زردی ناشی از شیر سینه مادر نوعی زردی است که با تغذیه‌ی شیر مادر همراه است. معمولا یک هفته پس از تولد اتفاق می‌افتد. این وضعیت می‌تواند گاهی اوقات تا 12 هفته ادامه یابد،

اما به ندرت باعث ایجاد عوارض در نوزادان شیرخوار سالم می‌شود. زردی ناشی از شیر مادر نادر است و کمتر از 3 درصد نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که زردی رخ می‌دهد،

معمولا هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و در نهایت به خودی خود از بین می‌رود. ادامه دادن شیر مادر به کودک بی‌خطر است.

زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟

زردی عارضه‌ای است که می‌تواند در نوزاد تازه متولد شده 2 تا 3 روزه رخ دهد. زردی، زرد رنگ بودن پوست یا سفیدی چشم‌ها است که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد است.

زردی به طور معمول اول روی صورت ظاهر می‌شود و سپس به سمت بدن، قفسه سینه، شکم، بازو و پاها حرکت می‌کند. زردی در نور طبیعی بهتر دیده می‌شود و در نوزادان با پوست تیره سخت‌تر دیده می‌شود.

اگر زردی مشکوک باشد، ارائه کننده خدمات بهداشتی برای اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین در خون، آزمایش‌های خون انجام می‌دهد.

چه عواملی باعث زردی در نوزاد شیرخوار می‌شود؟

زردی فیزیولوژیکی

زردی فیزیولوژیکی رایج‌ترین و طبیعی‌ترین نوع زردی در نوزادان است که می‌تواند تا 60٪ از نوزادان کامل در اولین هفته تولد را تحت تاثیر قرار دهد

و به علت سطح بیلی‌روبین بالا رخ می‌دهد. بیلی‌روبین ماده‌ای است که توسط تفکیک عادی سلول‌های خون قرمز تولید می‌شود، که توسط کبد پردازش شده و حذف می‌شود.

هنگامی که کبد کودک به اندازه کافی برای حذف بیلی‌روبین از جریان خون، موثر عمل نکند زردی گسترش می‌یابد.

هنگامی که نوزاد شروع به بالغ شدن می‌کند و میزان سلول‌های قرمز خون آن کاهش می‌یابد، زردی بدون اثرات پایدار روی نوزاد از بین می‌رود. این معمولا حدود 1 تا 2 هفته پس از تولد رخ می‌دهد.

زردی شیر مادر

زردی شیر مادر زردی‌ای است که پس از از بین رفتن زردی فیزیولوژیک همچنان ادامه دارد که در نوزادان سالم، کامل و شیرخوار هم دیده می‌شود.

هیچ علت شناخته شده‌ای برای این نوع زردی وجود ندارد، گرچه تصور می‌شود که ممکن است با یک ماده در شیر مادر که فروپاشی بیلی‌روبین را مسدود می‌کند، در ارتباط باشد.

زردی شیر مادر ارثی است. با این وجود، این شکل از زردی، به این معنی نیست که شیر مادر مشکلی دارد و شیردهی باید متوقف شود. اکثر نوزادانی که دارای زردی واقعی شیر مادر هستند

(فقط 0.5٪ تا 2.4٪ از تمام نوزادان) ممکن است افزایش دیگری در میزان سطح بیلیروبین در حدود 14 روز داشته باشند.

سطح بیلی‌روبین در نهایت کاهش خواهد یافت. زردی شیر مادر می‌تواند برای 3 تا 12 هفته پس از تولد ادامه یابد، اما تا زمانی که کودک به خوبی تغذیه می‌شود

و سطوح بیلی‌روبین نظارت می‌شود، به ندرت به عوارض جدی منجر می‌شود. زردی شیر مادر باید از زردی شیردهی، که زردی ناشی از مصرف کم شیر است، نیز متفاوت باشد.

زردی شیردهی

زردی شیردهی زمانی ایجاد می‌شود که کودک شیر کافی نداشته باشد که مربوط به زردی ناشی از شیر مادر نیست. مقادیر مناسب شیر مادر باعث افزایش حرکات روده کودک می‌شود که مانع ساخت بیلی‌روبین می‌شود.

زردی ناشی از شیر مادر می‌تواند هنگامی رخ دهد که یک نوزاد شروع خوبی در تغذیه با شیر مادر ندارد، به خوبی پستان را نمی‌گیرد یا با جایزیگن‌های دیگری مکمل شده است که در شیردهی اختلال ایجاد می‌کنند.

زردی شیردهی اغلب خودش با افزایش شیردهی و کمک مشاور شیردهی برای اطمینان از مصرف مقدار کافی شیر در نوزاد، رفع می‌شود.

درمان

اگر میزان بیلی‌روبین کمتر از 20 میلی گرم باشد، درمان‌های زیر برای زردی ناشی از شیر مادر و زردی شیردهی در نوزاد کامل و سالم استفاده می‌شود:

• شیردهی را به 8 تا 12 بار در طول روز افزایش دهید. بهترین راه برای کاهش میزان بیلی‌روبین کمک به حذف آن است. افزایش شیردهی منجر به افزایش حرکت روده می‌شود که بیلی‌روبین را تخلیه می‌کند.
• با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به اندازه کافی سینه را می‌گیرد، به طوری که بتواند هر مقدار شیر لازم است بخورد. نگرفتن مناسب نوک سینه توسط نوزاد تاثیر مستقیمی بر روی میزان شیری که نوزاد دریافت می‌کند دارد.
• اگر یک مکمل برای افزایش مصرف کودک توصیه شده باشد، با یک متخصص شیردهی مشورت کنید تا کمک شیردهی دریافت نمایید. مادر نیز در این زمان برای قطع نکردن تولید شیر خود، شیر را پمپ می‌کند. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه شیر مادر بصورت بیان شده یا ترکیبی از شیر مادر و شیر خشک بهترین راه برای عدم قطع رابطه شیردهی می‌باشد.
• به ندرت وقفه تغذیه با شیر مادر یک درمان مؤثر برای زردی در یک نوزاد شیرخوار است. اگر سطح بیلی‌روبین نوزاد به 20 میلیگرم یا بالاتر برسد توصیه‌ی متوقف کردن شیردهی به مدت 24 ساعت ممکن است همراه با فوتوگرافی انجام شود. این به طور قابل توجهی می‌تواند سطح بیلی‌روبین را کاهش دهد. پس از 24 ساعت، مادر می‌تواند شیردهی را از سر بگیرد. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه مکمل و پمپ کردن در طول این دوره‌ی ۲۴ ساعته بهترین راه برای جلوگیری از هرگونه مشکل در رابطه شیردهی خواهد بود.
• در صورتی که فتوتراپی توصیه شده باشد (معمولاً تنها در صورتی که میزان بیلی‌روبین به بالای ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم برسد)، با متخصص خود در مورد استفاده از پتوی فیبر نوری صحبت کنید. آنها را می‌توان به خانه برد و شیردهی را بدون توقف ادامه داد. افزایش میزان شیردهی و استفاده از چراغ‌های بیلی‌روبین باید سطح بیلی‌روبین را به طور موثری کاهش دهد.

در صورتی که یک کودک نارس باشد یا دارای مشکلات سلامتی باشد، برنامه درمان باید توسط متخصص تنظیم شود.

چرا نباید شما انجام دهید؟

• اضافه کردن آب قند: در حقیقت این کار می‌تواند با تداخل در مصرف شیر مادر و تولید شیر باعث بدتر شدن زردی شود. همچنین می‌تواند کاهش میزان بیلی‌روبین را به تاخیر بی‌اندازد.
• قطع شیردهی: این کار می‌تواند در نهایت باعث بدتر شدن زردی شود و تلاش مادر برای تامین بهترین مواد غذایی برای فرزند خود را ناکام بگذارد.

تغذیه مکرر و اثربخش شیر مادر بهترین راه برای کاهش زردی است.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

 

زردی یک بیماری متداول، موقتی و معمولاً بی‌خطر است که در نوزادان تازه متولدشده دیده می‌شود. این بیماری در هفته‌های اول زندگی نوزادان کامل و نوزادان نارس و زودرس دیده می‌شود.

زردی زمانی اتفاق می‌افتد که موادی در خون به نام بیلی‌روبین جمع می‌شود. بیلی‌روبین پیگمنت نارنجی و قرمز در خون است که به دلیل تجزیه طبیعی سلول‌های خون ایجاد می‌شود.

همه افراد سطوح پایینی از بیلی‌روبین را در خون خود دارند. زمانی که بیلی ‌روبین انباشته می‌شود در بافت‌های چربی زیر پوست جمع شده و باعث می‌شود که رنگ پوست و قسمت سفید چشم نوزاد زرد به نظر برسد.

فتوتراپی معمول‌ترین روش درمانی برای کاهش سطح بالای بیلی‌روبین که باعث زردی نوزادان می‌شود است.

فتوتراپی چیست؟

در فتوتراپی از نور مخصوصی برای تغییر شکل بیلی‌ روبین استفاده می‌شود و در نتیجه کودک بهتر می‌تواند بیلی‌ روبین را تنظیم کند.

با این که این روش درمانی مطمئن و بی‌خطر بوده و به ندرت عوارض جانبی به دنبال خواهد داشت اما برای نوزادان زودرس از چشم‌بندهای مخصوصی استفاده می‌شود

تا چشم آنها در برابر نور فتوتراپی مصون بماند. بدن نوزاد در معرض نورهای سفید، آبی یا سبز قرار می‌گیرد به گونه‌ای که به بیشترین قسمت‌های پوست نوزاد تابیده شود.

همچنین از نوزاد برای اطمینان از کاهش سطح بیلی‌ روبین خون آزمایش خون گرفته می‌شود. کاهش بیلی‌روبین را می‌توان ظرف 4 تا 6 ساعت مشاهده کرد.

نوزادان نارس را می‌توان در حالی که تحت درمان به روش فتوتراپی هستند شیر داد. برخی مشکلات جزئی مانند مدفوع شل یا بثورات پوستی ممکن است دیده شود که معمولاً پس از انجام فتوتراپی این عوارض برطرف می‌شوند.

مکانیزم فتوتراپی

فتوتراپی باعث تغییر بیلی ‌روبین به ترکیباتی که از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند می‌گردد. نور با طول موج مخصوص می‌تواند بیلی ‌روبین را به دو مؤلفه به نام‌های لیمیروبین و فوتوبیلیروبین تجزیه می‌کند.

این دو ماده شیمیایی ایزومرهای بیلی‌روبین هستند به این معنی که از اتم‌های مشابه ساخته شده‌اند اما ساختار آنها متفاوت است. این طول موج‌ها در لامپ‌های فلورسنت نیز ساخته می‌شوند.

وقتی که این نورها در پوست نفوذ می‌کنند باعث می‌شوند که بیلی ‌روبین به ایزومرها تجزیه شده و بدون این که وارد کبد شود از بدن دفع شود.

درمان

قبل از درمان نوزاد

• IV یک لوله کوچک است که در سیاهرگ نوزاد قرار داده می‌شود تا به کودک غذا و داروها رسانده شود.
• آزمایش خون: پزشک نمونه خون نوزاد را برای تعیین سطح بیلی ‌روبین موجود در آن مورد آزمایش قرار می‌دهد. وی ممکن است چند مرتبه از خون نوزاد نمونه‌برداری کرده و آن را مورد آزمایش قرار دهد.

 حین درمان نوزاد

یک یا چند لامپ در بالای سر نوزاد قرار داده می‌شود. لباس‌های کودک را به جز پوشک از بدنش خارج می‌کنند و او را به پشت می‌خوابانند تا بیشترین میزان نور به بدن وی تابیده شود.

همچنین ممکن است نوزاد روی یک تشک نوری منعطف خوابانده شود. یا پزشک او را در یک پد نور بپیچاند. روی چشم‌های نوزاد یک چشم‌بند قرار داده می‌شود تا چشم‌های او در برابر نور مصون و محفوظ بماند.

پزشک کودک به دقت تحت نظر می‌گیرد. زمانی که سطح بیلی ‌روبین خون کودک به اندازه کافی پایین آمد، چراغ‌ها خاموش می‌شوند.

24 ساعت پس از اتمام درمان، دوباره خون کودک مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا سطح بیلی‌روبین خون وی ارزیابی شود. اگر سطح بیلی‌روبین خون به اندازه کافی پایین آمده باشد، درمان به اتمام رسیده است.

• تغذیه نوزاد: نوزاد شما در حین انجام فتوتراپی به طور عادی تغذیه می‌شود. ممکن است نیاز باشد که به او شیر بیشتری داده شود تا بیلی‌روبین خون از طریق مدفوع سریع‌تر دفع شود. پزشک در هنگام تغذیه کودک چراغ‌ها را خاموش می‌کند.
• نظارت بر عملکرد قلب: که به آن ECG یا EKG نیز گفته می‌شود شامل پدهای چسبی است که روی پوست نوزاد قرار داده می‌شود تا فعالیت‌های الکتریکی قلب او را ثبت کند. این کار برای نظارت بر واکنش قلب در حین انجام فتوتراپی انجام می‌شود.
• ورودی و خروجی: پزشک باید بداند که نوزاد شما چه مقدار مایعات شامل شیر مادر، شیر خشک یا مایعات از طریق لوله‌های درون وریدی مصرف کرده است. به پزشک در مورد چگونگی و مدت زمان تغذیه نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک توضیح دهید. همچنین پزشک باید در مورد میزان دفع ادرار و مدفوع نوزاد اطلاع داشته باشد. پوشک‌های کودک را که عوض کرده‌اید نگه دارید تا پزشک آنها را وزن کرده و میزان خروجی مدفوع و ادرار را مشخص کند.
• علائم حیاتی: پزشک فشار خون، ضربان قلب، نرخ تنفس و دمای بدن نوزاد را مورد بررسی قرار می‌دهد. آنها همچنین به صدای قلب و ریه‌های نوزاد از طریق استتوسکوپ گوش می‌دهند. پزشک این علائم را برای اطلاع یافتن از وضعیت نوزاد مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد.

فتوتراپی در منزل

پزشکی که انجام فتوتراپی را در منزل توصیه می‌کند باید استفاده از آن را برای نوزادان با مشخصات زیر تجویز کند:

• نوزادان نوپا، بزرگ‌تر از 48 ساعت، سالم
•  غلظت سرم بیلی‌روبین آنها بیش از 14 میلی‌گرم در دسی لیتر و کمتر از 18 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد.
•  افزایش غلظت بیلی‌روبین باعث واکنش مستقیم نشود و
• ارزیابی تشخیصی

زمانی که کودک در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌گیرد باید دستورالعمل استفاده از دستگاه را به درستی رعایت شود.

• قبل از هر چیزی شما باید با پزشک در مورد طول مدت درمان مشورت کرده و به صورت منظم نوزاد را برای انجام آزمایش‌های مورد نیاز نزد پزشک ببرید تا کودک به طور کامل درمان شود. این کار به هیچ عنوان جایگزین مراجعه به پزشک و انجام و بررسی نتایج آزمایش سطح بیلی‌روبین نمی‌شود.
• زمانی که از لامپ بیلی ‌روبین استفاده می‌کنید باید دقت داشته باشید که لامپ حداقل 25 تا 30 سانتی‌متر از نوزاد فاصله داشته باشد. نوزاد را روی یک تشک سخت بدون این که بالش یا اسباب‌بازی نزدیک او باشد بخوابانید. همیشه جلوی صورت نوزاد را ببندید تا از چشمان او محافظت شود.
• زمانی که نوزاد را در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌دهید، باید به او مقادیر زیادی مایعات بنوشانید زیرا ممکن است بدن نوزاد به دلیل دفع بیلی ‌روبین از طریق مدفوع شل و مکرر دچار کم‌آبی می‌شود. اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می‌کند تعداد دفعات شیردهی به او را افزایش دهید. همچنین باید به کودک آب نیز بنوشانید.

اثربخشی فتوتراپی در منزل به اثبات رسیده است. بهتر است این کار به جای بیمارستان در منزل انجام شود تا مادر در تمام مدت نزد نوزاد خود بوده و تغذیه و شیردهی مادر به طور مرتب ادامه یابد.

خطرات احتمالی

• در هنگام درمان ممکن است کودک بسیار گرم یا بسیار سرد شود. ممکن است کودک تحریک‌پذیر شده و خسته شود. همچنین ممکن است بدن نوزاد دچار کم‌آبی شود و پوست او به دلیل تابش نور لامپ دچار سوختگی و بثورات پوستی شود و یا سرفه کند. در صورتی که چشم‌بند روی چشم‌های کودک بسته نشود ممکن است چشم‌های او آسیب ببیند.
• در صورتی که کودک تحت درمان فتوتراپی قرار نگیرد ممکن است زردی او تشدید شود. اگر مقادیر زیادی بیلی ‌روبین در خون جمع شود ممکن است نوزاد دچار ناشنوایی یا آسیب‌دیدگی مهلک مغزی شود.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

نوزاد مجموعه‌ای دوست داشتنی از انتظارها و توقعات پایان‌ناپذیر است. تمام بیماری‌های نوزادان از جمله تشنج کابوسی واقعی برای والدین و خانواده است.

بعضی از تشنج‌های نوزادی خفیف و زودگذر است و عوارض قابل توجه و بلندمدتی ایجاد نمی‌کند. حال آن که اگر در درمان تشنج مزمن کوتاهی شود،

به دلیل کاهش جریان اکسیژن در مغز و فعالیت بیش از حد سلول‌های مغزی آسیبی دائمی به وجود می‌آید. تشنج در نوزادان غالباً علامت ابتلا به عارضه‌ای جدی‌تر به ویژه آسیب مغزی است.

به همین دلیل است که نوزاد مبتلا به تشنج باید به سرعت تحت درمان و مراقبت تخصصی قرار بگیرد.

تشنج نوزادی چیست؟

تشنج پی‌آمد فعالیت الکتریکی غیرطبیعی سلول‌های مغزی است که سیگنال‌های الکتریکی معمول مغز را موقتاً مختل می‌کند.

انواع تشنج نوزادی و علائم آنها

• تشنج همراه با تب: نوزاد چشم‌ها را در حدقه می‌چرخاند و دست و پاهایش سفت یا منقبض می‌شود و به شدت تکان می‌خورد و می‌لرزد. از هر صد کودک 6 ماهه تا پنج ساله بیش از 4 کودک دچار تشنج تب‌دار می‌شود که محرک آن تب بالا، معمولاً بالاتر از 102 درجه فارنهایت، است.
• اسپاسم یا گرفتگی شیرخوارگی: نوع نادری از تشنج است که در نخستین سال زندگی نوزاد، معمولاً در بازه سنی 4 تا 8 ماهگی، بروز می‌یابد. نوزاد رو به جلو خم می‌شود، بدنش کمانی شکل می‌شود و دست‌ها و پاهایش سفت می‌شود. این گرفتگی‌ها معمولاً هنگام بلند شدن از خواب یا به خواب رفتن یا پس از تغذیه رخ می‌دهد. ممکن است نوزاد صدها بار در روز اسپاسم شیرخوارگی را تجربه کند.
• تشنج کانونی: نوزاد عرق می‌کند، بالا می‌آورد، رنگش می‌پرد و گرفتگی یا سفت شدن یک گروه عضلانی مانند عضلات انگشتان، بازوها یا پاها را تجربه می‌کند. عق زدن، لیس زدن لب‌ها، فریاد زدن، گریه کردن و بیهوشی نیز از علایم احتمالی تشنج کانونی به شمار می‌آید.
• تشنج غائب یا صرع کوچک: نوزاد به فضا خیره می‌شود و در حال فکر و خیال به نظر می‌رسد. نوزاد گاهی به سرعت پلک می‌زند یا به نظر می‌آید دارد چیزی را می‌جود. این حمله‌ها معمولاً کمتر از سی ثانیه طول می‌کشد و چند بار در روز رخ می‌دهد.
• تشنج اتونیک یا حمله سقوط: توان عضلانی نوزاد به یکباره کاهش می‌یابد، در نتیجه نوزاد شل و بدون واکنش می‌شود. سر نوزاد ناگهان می‌افتد یا اگر نوزاد در حال راه رفتن یا روی شکم حرکت کردن باشد، ناگهان نقش زمین می‌شود.
• تشنج کلونیک: نوزاد به شدت تکان می‌خورد یا دست یا پایش سفت می‌شود، ممکن است سمت درگیر به تناوب عوض شود.
• تشنج تونیک: بخش‌هایی از بدن نوزاد، برای مثال دست یا پا، یا کل بدن ناگهان سفت می‌شود.
• تشنج میوکلونیک: گروهی از عضلات، معمولاً عضلات گردن، شانه‌ها یا بالای بازوهای نوزاد، به شدت تکان می‌خورد و می‌لرزد. این نوع تشنج عموماً به صورت خوشه‌ای، چند بار در روز و در چند روز متوالی رخ می‌دهد.

علل تشنج

علل تشنج نوزادان عبارت است از:

• آسیب دیدن هنگام تولد
• اختلالات مادرزادی
• تب و عفونت (مانند مننژیت یا آنسفالی)
• اختلال‌های متابولیسم یا عدم تعادل مواد شیمیایی
• آسیب‌دیدگی مغزی مادرزادی موسوم به فلج مغزی یا دیسژنزی (Dysgenesis). دیسژنزی اصطلاحی است که به رشد غیرطبیعی نوزاد اشاره دارد.
• عدم تعادل قند خون
• کمبود اکسیژن هنگام به دنیا آمدن نوزاد

نشانه‌ها و علائم

علائم تشنج نوزادی گاهی شبیه به رفتارها و حرکت‌های عادی نوزادان سالم است. اگرچه علائم به نوع تشنج بستگی دارد، اما موارد زیر عموماً مشاهده می‌شود:

• چرخاندن یا حرکت دادن غیرطبیعی چشم‌ها، پلک زدن، گشاد کردن چشم‌ها و خیره شدن
• مکیدن، لیسیدن لب‌ها، جویدن و بیرون آوردن زبان
• حرکت غیرطبیعی دوچرخه یا پدال پاها
• کوبیدن دست‌ها و پاها روی زمین یا تقلای شدید
• وقفه‌های تفسی طولانی (آپنه نوزادی)
• حرکت‌های لرزشی ریتمیک که عضله‌های صورت، زبان، بازوها، پاها یا دیگر ناحیه‌های بدن را نیز درگیر می‌کند.
• سفت شدن یا گرفتن ماهیچه‌ها
• چرخاندن سر یا چشم‌ها به یک سمت یا خم کردن یا کشیدن حداقل یکی از دست‌ها و پاها
• حرکت‌های لرزشی سریع و منفرد که یک دست یا پا یا کل بدن را دربرمی‌گیرد.

تشخیص

ممکن است تشنج به طور کامل پس از شروع علایم تشخیص داده نشود، مشکل تشنج گاهی هنگام معاینه دقیق و پس از انجام آزمایش‌های تشخیصی آشکار می‌شود. تشنج با توجه به نتایج معاینه بالینی و آزمایش‌ها تشخیص داده می‌شود.

• نواز مغزی (الکتروانسفالوگرافی EEG): گرفتن نوار مغزی برای تشخیص و مدیریت تشنج نوزادی ضروری است. فعالیت الکتریکی مغز و ناهنجاری‌ها در نواز مغزی ثبت می‌شود که بین دو تشنج اندازه‌گیری می‌شود.
• سی تی اسکن: سی تی اسکن وجود هر گونه مورد غیرطبیعی مانند خونریزی مغزی یا ناحیه آسیب‌دیده یعنی عامل احتمالی تشنج و صرع را نشان می‌دهد. البته سی تی اسکن تمام نوزادان ضرورتی ندارد.
• اسکن ام آر آی: در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای مشاهده ساختار مغز استفاده می‌شود. اسکنر ام آر آی از اسکنر سی تی اسکن قوی‌تر است و ناهنجاری‌های مغز را بهتر نشان می‌دهد.
• آزمایش خون: آزمایش خون به منظور بررسی وضعیت سلامت عمومی نوزاد و تشخیص بیماری‌های احتمالی مولد تشنج انجام می‌شود.

درمان تشنج

• درمان علت اصلی تشنج
• تجویز داروی ضدتشنج

هدف اصلی متخصص درمان علت اصلی تشنج و هدف ثانویه رفع تشنج است.

درمان علت اصلی تشنج

• چنانچه گلوکز سرم خون پایین باشد، سرم دکستروز به نوزاد تزریق می‌شود و میزان گلوکز سرم خون تحت نظر می‌شود. در صورت لزوم تزریق‌های دیگر نیز البته در نهایت دقت و احتیاط انجام می‌شود تا از افزایش قند خون (هیپرگلیسیمی) جلوگیری شود.
• اگر هیپوکلسمی علت تشنج باشد، گلوکنات کلسیم به نوزاد داده می‌شود. متخصص حین تزریق ضربان قلب را دائم تحت نظر دارد. متخصص دقت می‌کند که گلوکنات از رگ خارج نشود، چون باعث پوسته پوسته شدن می‌شود.
• هیپومنیزیمی: محلول سولفات منیزیم تزریق می‌شود.
• عفونت باکتریایی: آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
• آنسفالیت یا تبخال مغزی با آسیکلوویر درمان می‌شود.

داروی ضدتشنج

داروی ضدتشنج معمولاً تجویز می‌شود، مگر آن که تشنج بلافاصله پس از درمان اختلال‌های مولد مشکل متوقف شود.

• فنوباربیتورال: پرکاربردترین داروی ضدتشنج است که به صورت سرم به نوزاد داده می‌شود، به ویژه اگر تشنج مداوم یا مزمن باشد. پس از آن که وضعیت نوزاد پایدار شد، فنوباربیتورال خوراکی تجویز می‌شود.
• لوتیراستام: کاربرد این دارو برای درمان تشنج نوزادی رو به افزایش است، چون کمتر از فنوباربیتورال اثر آرام‌بخشی دارد.
• فسفنی‌توئین: اگر تشنج علی‌رغم مصرف فنوباربیتورال و لوتیراستام متوقف نشود، فسفنی‌توئین تجویز می‌شود.
• لورازپام: این دارو در ابتدای دوره درمان تشنج مزمن یا برای درمان تشنج مقاوم و مکرری تجویز می‌شود که در وقفه‌های 5 تا 10 دقیقه‌ای بروز می‌یابد.

مدت زمان درمان با داروهای ضدتشنج مشخص نیست، اما اگر تشنج تحت کنترل دربیاید، دریافت دارو قبل از مرخص کردن بیمار قطع می‌شود.

عوارض

احتمال این که کودک پس از تشنج دچار صرع بشود، 1.5 درصد برآورد شده است. البته اگر سن کودک هنگام نخستین تشنج کمتر از یک سال باشد یا نوزاد چند تشنج ساده را تجربه کرده باشد، این احتمال به 2.5 درصد افزایش می‌یابد.

عامل‌های زیر احتمال ابتلا کودک به صرع را افزایش می‌دهد:

• ناهنجاری‌های عصبی یا تاخیر رشدی قبل از شروع تشنج همراه با تب
• سابقه ابتلا به صرع در خانواده
• تب کوتاه کمتر از یک ساعت قبل از تشنج
• تشنج پیچیده

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

نوزادانی که مبتلا به زردی می‌شوند، پوست و چشم‌هایشان به رنگ زرد درمی‌آید. علت زردی نوزادان وجود بیلی روبین اضافی در خون نوزادان است؛

بیلی روبین رنگدانه زرد گلبول‌های قرمز خون است. زردی نوزاد عارضه‌ای شایع به ویژه در میان نوزادان نارسی است که پیش از هفته سی و هشتم بارداری متولد می‌شوند.

همچنین بعضی از نوزادان شیرخواری که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز دچار ایکتر می‌شوند. اگر میزان بیلی روبین خون معمولاً بیشتر از 25 میلی گرم باشد، زردی شدید محسوب می‌شود؛

اگر زردی شدید درمان نشود، منجر به ناشنوایی، فلج مغزی یا دیگر گونه‌های آسیب‌های مغزی می‌گردد.

پزشکان توصیه می‌کنند که ابتلا به زردی چند روز پس از تولد در تمام نوزادان بررسی شود تا به این ترتیب از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

روش‌های متعددی برای تشخیص زردی نوزادان وجود دارد، که ساده‌ترین یا راحت‌ترین آنها بیلی چک است. با این دستگاه نیازی به خونگیری از نوزاد نیست؛ کافی است

دستگاه را روی پوست نوزاد قرار دهید تا میزان بیلی روبین و شدت ایکتر را اندازه بگیرد. بیلی چک به جای سوزن از نور استفاده می‌کند و هیچ دردی را ایجاد نمی‌کند.

علائم

زردی معمولاً دو یا سه روز پس از تولد بروز می‌یابد. زرد شدن پوست نوزاد مبتلا به ایکتر از صورت شروع می‌شود، سپس زردی در قفسه سینه و شکم منتشر می‌شود

و در نهایت پاها به رنگ زرد درمی‌آید. همچنین ممکن است سفیدی چشم‌های نوزاد نیز زرد شود.

امروزه اکثر نوزادان یک یا دو روز پس از تولد از بیمارستان مرخص می‌شوند. بنابراین والدین باید فرزندشان را یک یا دو روز بعد از ترخیص به نزد متخصص اطفال ببرند.

همچنین خود والدین نیز باید مراقب تغییررنگ پوست فرزندشان باشند. البته مشاهده زردی سخت است، به ویژه اگر پوست نوزاد به طور طبیعی تیره باشد. چنانچه مطمئن نیستید

که فرزندتان مبتلا به ایکتر شده است یا خیر، پوست بینی یا پیشانی نوزاد را به آرامی فشار دهید، اگر نوزاد زردی داشته باشد، پوست پس از برداشتن انگشت زرد می‌شود.

تشخیص زردی با بیلی چک

پزشک احتمالاً می‌تواند زردی را با توجه به ظاهر نوزاد تشخیص دهد. با این حال متخصص اطفال باید میزان بیلی روبین خون نوزاد را اندازه‌گیری کند و طرح درمان را براساس میزان بیلی روبین (شدت ایکتر) ارائه دهد.

اقدامات و آزمایش‌های زیر برای تشخیص زردی انجام می‌شود:

• معاینه بالینی
• آزمایش خون
• آزمایش پوست با دستگاهی به نام بیلیروبینومتر روی پوستی، که انعکاس نور مخصوص ساطع شده از پوست را اندازه‌گیری می‌کند.

اگر متخصص اطفال احتمال دهد که ایکتر نوزاد پی‌آمد ابتلا به اختلال دیگری است، دستور انجام آزمایش‌های خون یا ادرار را می‌دهد.

گرفتن خون به منظور تعیین بیلی ‌روبین سرمی کلی (TSB) برای نوزاد دردناک و برای والدین نگران کننده است. در سال‌های گذشته نسل جدیدی از بیلیروبینومترهای پوستی ابداع شده است.

یکی از این دستگاه‌های جدید بیلی چک است که با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته مقدار بیلی روبین را نسبت به گونه‌های قبلی دقیق‌تر اندازه‌گیری می‌کند.

بیلی چک بیلی روبین را براساس انعکاس نور از کل طیف مرئی ( 760 ـ 380 نانومتر) اندازه‌گیری می‌کند.

وجه تمایز بیلی چک با مدل‌های قبلی این است که تکنیک انعکاس طیفی چند طول موجی این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان با بیلی چک تراکم‌های نوری مربوط به بیلی روبین،

ضخامت پوست، هموگلوبین و ملانین موجود در لایه‌های درم و اپیدرم پوست نوزاد را به دقت اندازه‌گیری کرد.

آزمایش با بیلی چک روشی غیرتهاجمی است که خطر ابتلا به هیپربیلیروبینمی در نوزادان تازه متولد شده را از روی پوست تخمین می‌زند و به این ترتیب پزشک می‌تواند بیلی روبین سرمی کل را راحت‌تر از گذشته اندازه‌گیری کند.

چون در بیلی چک به جای سوزن از نور استفاده می‌شود، پزشک می‌تواند میزان بیلی روبین را صرف نظر از جنسیت، زمان بارداری در هنگام تولد یا وزن نوزاد بدون خونگیری تعیین کند.

فقط کافی است که سری قابل تعویض پلاستیکی دستگاه را روی پوست نوزاد قرار داد. بنابراین بیلی چک احتمال عفونت یا آلودگی را به شدت کاهش می‌دهد.

این دستگاه کوچک و پیشرفته نتایج را در لحظه اعلام می‌کند و پزشک می‌تواند نتایج را به راحتی با حداقل خطا از روی نمایشگر دستگاه بخواند.

متخصص اطفال دستگاه را قبل از آزمایش کالیبره می‌کند؛ برای این کار متخصص پروب یک بار مصرف (بیلی کال) را روی پیشانی نوزاد زیر خط رویش مو قرار می‌دهد.

اگر امکان قرار دادن دستگاه روی پیشانی وجود نداشته باشد، می‌توان دستگاه را روی جناغ سینه قرار داد.

اندازه‌گیری 5 بار انجام می‎شود تا یک عدد برحسب mol/L روی نمایشگر نشان داده شود. اگر میزان فشار دستگاه روی پوست مناسب باشد، چراغ به رنگ سبز درمی‌آید

تا متخصص بداند که این اندازه‌گیری صحیح است. اما اگر خطایی در نحوه استفاده از دستگاه وجود داشته باشد، پیام خطا به نمایش درمی‌آید و خواندن آخر باید تکرار شود.

با بیلی چک می‌توان میزان بیلی روبین را در بخش ویژه نوزادان، اتاق مادر یا مطب متخصص اطفال اندازه‌گیری کرد.

بیلیروبینومتر بیلی چک با حذف کردن خونگیری و آزمایش‌های مربوط به آن در زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌کند.

در این شرایط احتمال عفونت و آسیب دیدگی کمتر است، نوزاد متحمل هیچ دردی نمی‌شود و پزشک سریع‌تر می‌تواند نوزاد را ترخیص یا درمان مناسب را توصیه کند.

بیلی چک را می‌توان برای نوزادان زیر به کار برد:

• سن بارداری 42 ـ 27 هفته
• بلافاصله پس از تولد تا بیست روز پس از تولد
• نوزادنی با وزن 4995 ـ 950 گرم

در شرایط زیر نباید از بیلی چک استفاده کرد:

• پس از انتقال خون
• اگر محل اندازه‌گیری پیشانی پرمو باشد یا کبودی قابل ملاحظه، ماه گرفتگی و هماتوم روی آن وجود داشته باشد. در این شرایط اندازه‌گیری دقیق نخواهد بود.

استفاده از بیلی چک هنگام فتوتراپی

 

• قبل از شروع فتوتراپی (نوردرمانی) باید محل اندازه‌گیری روی پیشانی یا جناغ سینه را با پچ تیره‌ای پوشاند که نور را عبور نمی‌دهد. پچ باید در تمام طول درمان روی پوست باقی بماند.
• برای اندازه‌گیری بیلی روبین در طول درمان باید لامپ‌های فتوتراپی (فیبر نوری یا مهتابی) را خاموش کرد، پچ را برداشت، اندازه‌گیری را انجام داد، پچ را به سر جای خود برگرداند و فتوتراپی را ادامه داد.
• مطالعات بالینی نشان داده است که بیش از 48 ساعت باید از نوردرمانی بگذرد تا نقاطی که در طول درمان پوشانده نشده است، مقدار واقعی بیلی روبین را نشان بدهد. بنابراین اندازه‌گیری از نقاطی که در طول درمان پوشانده نشده است، دقیق و قابل اطمینان نخواهد بود.

درمان

زردی خفیف نوزادان غالباً خود به خود ظرف دو تا سه هفته درمان می‌شود. اما اگر زردی متوسط تا شدید باشد، نوزاد باید مدت بیشتری در بخش نوزادان نگهداری شود یا مجدداً به بیمارستان برگردانده شود.

برای پایین آوردن میزان بیلی روبین خون نوزاد از روش‌های زیر بهره گرفته می‌شود:

• نور درمانی (فتوتراپی): نوزاد زیر لامپ‌های مخصوصی قرار داده می‌شود که نور در طیف آبی ـ سبز تولید می‌کنند.
• ایمونوگلوبین وریدی: ایمونوگلوبین یکی از پروتئین‌های خون است که میزان پادتن‌ها را کاهش می‌دهد. تزریق وریدی ایمونوگلوبین شدت زردی و ضرورت انتقال خون را کاهش می‌دهد.
• انتقال خون: اگر زردی شدید به درمان‌های دیگر واکنش نشان ندهد، نوزاد به تعویض خون نیاز خواهد داشت.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

عفونت گوش میانی(اوتیت مدیا)

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

علائم اوریون

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

بیماری سرخک در کودکان

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

علائم اصلی بیماری کاوازاکی در کودکان

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

بیماری دست پا دهان یک بیماری شایع در کودکان

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند