دیسپلازی ریوی اطفال

نوزادانی که زودتر از زمان مقرر متولد می‌شوند یا نوزادان نارس و نوزادانی که پس از تولد دچار مشکلات تنفسی می‌شوند در معرض ابتلا به بیماری دیسپلازی برونکوپولمونری یا دیسپلازی ریوی قرار دارند

که در برخی موارد به آن بیماری مزمن ریوی هم گفته می‌شود. با این که بسیاری از نوزادان پس از ابتلا به این بیماری به طور کامل بهبود می‌یابند اما دیسپلازی ریوی خطرناک بوده

و نیاز به اقدامات و مراقبت‌های پزشکی شدید دارد. کودکان در هنگام تولد به دیسپلازی ریوی مبتلا نمی‌شوند. این بیماری همراه با سندرم زجر تنفسی در نوزادان نارس ایجاد می‌شو

د که برای تنفس به مدت طولانی نیاز به کمک دارند که منجر به التهاب (تورم) و زخم شدن ریه‌ها می‌شود.

دیسپلازی ریوی چیست؟

در بیماری دیسپلازی ریوی، بافت ریه به طور غیرطبیعی رشد می‌کند. این بیماری بیشتر در نوزادان نارس دیده می‌شود که ریه‌های آنها در هنگام تولد به طور کامل شکل نگرفته‌اند.

دیسپلازی یعنی تغییرات غیرعادی در ساختار یا سازمان گروهی از سلول‌ها. تغییرات سلولی ناشی از دیسپلازی بر مسیرهای کوچک عبور هوا و آلوئل ریه تأثیر گذاشته و تنفس را با مشکل مواجه کرده

و باعث ایجاد اشکال در عملکرد ریه می‌شود. بیماری دیسپلازی ریوی همراه با آسم و فیبروز کیستی، یکی از شایع‌ترین بیماری‌های مزمن ریوی در کودکان است. کودکانی که در هنگام تولد با کمبود شدید وزن مواجه هستند

(کودکان با وزن کمتر از یک کیلوگرم) بیشتر در معرض ابتلا به دیسپلازی ریوی هستند. با این که بیشتر این کودکان بر علائم جدی‌تر و خطرناک‌تر فائق می‌آیند

اما در موارد نادر در صورتی که دیسپلازی ریوی با عوارض و بیماری‌های دیگر ریوی همراه شود، می‌تواند مهلک باشد.

علل

ونتیلاتورهای مکانیکی یا دستگاه تنفس مصنوعی به کودکانی که ریه‌های آنها کاملاً نارس است کمک می‌کند تا بتوانند نفس بکشند. اکسیژن از طریق لوله‌هایی که در نای (لوله هوا) کودک قرار داده می‌شود

و هوا را تحت فشار مناسب در ریه‌های نارس به حرکت درمی‌آورد، ارسال می‌شود. در برخی موارد، باید میزان بیشتری از اکسیژن نسبت به آنچه به طور طبیعی در هوا هست و در هنگام تنفس وارد بدن می‌شود

به این کودکان برسد تا زنده بمانند. وجود این ونتیلاتورهای مکانیکی برای زنده نگه داشتن کودک ضروری است؛ اما به مرور زمان، فشار ناشی از گردش هوا و دریافت اکسیژن اضافی ممکن است

به ریه‌های نوزاد تازه متولدشده آسیب وارد کرده و باعث شود که وی به سندرم دیسترس تنفسی مبتلا شود.

تقریباً نیمی از کودکانی که در هنگام تولد کاهش وزن زیادی دارند به برخی انواع سندرم زجر تنفسی مبتلا می‌شوند. معمولاً زمانی که کودک نارس هنوز به اکسیژن درمانی نیاز دارد

سندرم دیسترس تنفسی به دیسپلازی ریوی تبدیل می‌شود.

دیسپلازی ریوی همچنین می‌تواند به دلیل ابتلا به بیماری‌های دیگر مانند ضربه و آسیب‌دیدگی، ذات ‌الریه و عفونت‌های دیگر بر ریه‌های ضعیف نوزاد اثر بگذارد. همه این بیماری‌ها باعث التهاب و زخمی شدن ریه شده

که با دیسپلازی ریوی همراه است حتی اگر کودک در هنگام تولد نرمال بوده باشد یا در موارد بسیار نادر در نوزادان و کودکان با سن بیشتر نیز رخ می‌دهد. عوامل ژنتیکی هم در برخی موارد ممکن است

باعث ابتلا به بیماری دیسپلازی ریوی شود.

عوارض بیماری دیسپلازی ریوی

پس از رد شدن مراحل بحرانی بیماری دیسپلازی ریوی هنوز ممکن است کودک دچار عوارض بلند مدتی باشد. غالباً احتمال ابتلا به عفونت‌های ریوی مانند آنفولانزا، 

ویروس سنسیشیال تنفسی و ذات ‌الریه در این کودکان بیشتر است. زمانی که کودک به این عفونت‌ها مبتلا شد بیش از سایر کودکان بیمار می‌شود.

یکی دیگر از عوارض تنفسی ناشی از بیماری دیسپلازی ریوی تجمع مایعات اضافی در ریه‌ها است که به عنوان ادمای ریوی شناخته می‌شود و باعث می‌شود که هوا به سختی از مسیرهای عبور هوا عبور کند.

در برخی مواقع، کودکانی که سابقه ابتلا به بیماری دیسپلازی ریوی دارند ممکن است دچار عوارضی در سیستم گردش خون شوند.

فشار خون بالای ریوی که در آن عروق ریوی – عروقی که خون را از قلب به سمت ریه‌ها می‌برند، باریک شده و باعث افزایش فشار خون می‌شود از جمله این عوارض است اما شایع نیست.

عوارض جانبی ناشی از استفاده از داروهای ادرارآور که برای پیشگیری از تجمع و احتباس مایعات در بدن مورد استفاده قرار می‌گیرند،

عبارتند از کم‌آبی بدن، ایجاد سنگ‌ کلیه، مشکلات شنوایی و کاهش پتاسیم، سدیم و کلسیم خون. غالباً رشد نوزادان مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی نسبت به کودکان دیگر کندتر است

و در وزن‌گیری مشکل دارند. این کودکان در صورت ابتلا به بیماری به سرعت وزن کم می‌کنند. نوزادان نارس که به بیماری دیسپلازی ریوی شدید

مبتلا هستند بیش از کودکان دیگر در معرض فلج مغزی قرار دارند. به طور کلی، عوارض جدی ناشی از ابتلا به دیسپلازی ریوی در کودکان نارس تقریباً محدود اسمت.

تشخیص

عوامل مهم در تشخیص بیماری دیسپلازی ریوی عبارتند از نارس بودن، ابتلا به عفونت، وابستگی به دستگاه‌های ونتیلاتور و نیاز به اکسیژن.

معمولاً بیماری دیسپلازی ریوی در صورتی که نوزاد به اکسیژن اضافی نیاز داشته باشد و علائم مشکلات تنفسی او 28 روز پس از تولد هنوز بهبود نیافته باشد، تشخیص داده می‌شود.

عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس از قفسه سینه می‌تواند به تأیید تشخیص کمک کند. در کودکان مبتلا به بیماری زجر تنفسی، در عکس گرفته شده به وسیله اشعه ایکس، ریه‌ها شبیه به شیشه دیده می‌شوند.

در عکسی که به وسیله اشعه ایکس از سینه کودکان مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی گرفته می‌شود، ریه‌ها اسفنجی شکل دیده می‌شوند.

 درمان

هنوز یک روش پزشکی که بتواند بیماری دیسپلازی ریوی را به سرعت درمان کند وجود ندارد.

اقدامات درمانی بر کمک به تنفس و اکسیژن‌رسانی به بدن کودک مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی متمرکز بوده و به رشد و پیشرفت آنها کمک می‌کند.

• کودکانی که برای اولین بار مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی تشخیص داده می‌شوند باید در بیمارستان و در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان تحت مراقبت‌های شدید قرار گیرند تا تنفس آنها به حالت طبیعی بازگشته و بتوانند بدون نیاز به دستگاه‌های ونتیلاتور نفس بکشند.
• برخی از کودکان ممکن است از ونتیلاسیون مستمر کم فشار برای کمک به کاهش آسیب‌دیدگی ریه‌های مبتلا به دیسپلازی ریوی استفاده کنند.
• نوزادان مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی همچنین می‌توانند با مصرف انواع مختلف داروهایی که به بهبودعملکرد ریه‌ها کمک می‌کنند، تحت درمان قرار گیرند. این داروها عبارتند از برونکدیلاتور (مانند آلبوترول) برای کمک به باز ماندن مسیرهای عبور هوا و داروهای افزایش‌دهنده ادرار (مانند فروزماید) برای کاهش تجمع مایعات در ریه.
• در موارد شدید بیماری دیسپلازی ریوی با تزریق یک دوره کوتاه استروئیدها تحت درمان قرار می‌گیرد. این داروهای قوی ضدالتهابی برخی عوارض جانبی خطرناک و جدی در کوتاه مدت و بلند مدت دارند. پزشکان این داروها را پس از مشورت با والدین کودک تجویز می‌کنند و آنها را نسبت به محاسن و مضرات استفاده از این داروها آگاه می‌کنند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها نیز در برخی موارد برای درمان عفونت‌های باکتریایی تجویز می‌شوند زیرا کودکان مبتلا به دیسپلازی ریوی بیش از کودکان دیگر در معرض ابتلا به ذات‌الریه هستند. بخشی از برنامه درمانی کودک شامل مصرف سورفکتانت می‌شود که به بهبود عملکرد دستگاه تنفسی بیمار کمک می‌کند. تولید سورفکتانت در کودکان مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی که هنوز به بیماری دیسپلازی ریوی دچار نشده‌اند تحت تأثیر قرار می‌گیرد بنابراین ممکن است مصرف سورفکتانت طبیعی یا مصنوعی به پیشگیری از ابتلا به بیماری دیسپلازی ریوی کمک کند.
• نوزادانی که شدت بیماری دیسپلازی ریوی آنها به اندازه‌ای شدید باشد که در بیمارستان بستری شوند باید از غذاهای پرکالری از طریق لوله گاستروستومی تغذیه شوند. این لوله از طریق شکم وارد بدن نوزاد شده و مواد غذایی را مستقیماً، در معده وارد می‌کند تا وی به اندازه کافی کالری برای رشد داشته باشد.
• در موارد شدید ابتلا به بیماری دیسپلازی ریوی، کودکان نمی‌توانند از سیستم گوارش خود برای هضم غذا استفاده کنند. این کودکانی باید به صورت وریدی تغذیه شوند که به آن تغذیه غیردهانی گفته می‌شود. مواد تزریقی شامل چربی‌ها، پروتئین‌ها، شکر و مواد مغذی دیگر می‌شود. این مواد از طریق لوله‌ای کوچک که در سیاهرگ بزرگ از روی پوست کودک قرار داده می‌شود وارد بدن وی می‌گردد.

مدت زمان مورد نیاز برای بستری شدن نوزاد مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی در بخش مراقبت‌های ویژه نوزادان ممکن است از چند هفته تا چند ماه طول بکشد.

متوسط زمان مورد نیاز برای بستری شدن نوزاد مبتلا به بیماری دیسپلازی ریوی 120 روز است.

حتی پس از ترخیص از بیمارستان، نوزاد باید به مصرف برخی داروها، اقدامات درمانی مرتبط با دستگاه تنفسی ادامه داده و یا در منزل نیز از اکسیژن استفاده کند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

خس خس سینه اطفال

اگر نوزاد به سختی نفس بکشد و هنگام تنفس وی صدای سوت مانندی شنیده شود، اصطلاحاً گفته می‌شود که سینه نوزاد خس خس می‌کند.

خس خس سینه گاهی خفیف است و فقط با گوشی پزشکی (استتوسکوپ) شنیده می‌شود، اما صدای خس خس سینه برخی نوزادان آن‌قدر بلند است که بدون استفاده از هیچ وسیله‌ای نیز به خوبی شنیده می‌شود.

خس خس سینه نوزادان مشکل شایعی است و حدود نیمی از نوزادان آن را حداقل یک بار در نخستین سال عمر خود تجربه خواهند کرد.

در واقع باریک بودن مجراهای تنفسی نوزادان را بیش از کودکان بزرگتر مستعد ابتلا به این مشکل می‌کند.

انواع خس خس سینه نوزاد

خس خس سینه نوزاد هنگام نفس کشیدن لزوماً به معنای ابتلا به یکش بیماری جدی نیست. خس خس سینه نوزادان به دو دسته اصلی زیر تقسیم‌بندی می‌شود:

• خس خس موقتی: خس خس موقتی نتیجه وجود اختلالی التهابی است و پس از درمان بیماری و بهبود نوزاد قطع می‌شود.
• خس خس دائمی: اگر کودک دچار آلرژی یا بیماری‌های با عامل ارثی باشد، مدتی طولانی صدای خس خس مداوم از سینه‌اش شنیده می‌شود.

علت‌ها و دلایل

تشخیص علت دقیق خس خس سینه نوزاد نقش مهمی در درمان صحیح این عارضه دارد. به این منظور متخصصین اطفال چند آزمایش اصلی را انجام می‌دهند.

شایع‌ترین علل خس خس سینه نوزاد عبارت است از:

• آلرژی نوزاد: قرار گرفتن نوزاد در معرض عامل‌های حساسیت‌زا مانند گرد و غبار، شوره سر حیوانات، کپک و گرده گیاهان باعث متورم شدن مجراهای تنفسی نوزاد می‌شود و غالباً به دشواری‌های تنفسی می‌انجامد.
• برونشیت: برونشیت نوعی عفونت قفسه سینه است که جریان اکسیژن را مسدود می‌کند و باعث خس خس سینه نوزاد می‌شود. برونشیت دارای دو نوع ویروسی و اوبلیترناس است که نوع ویروسی آن در میان نوزادان شیوع بالاتری دارد و علائمی شبیه آسم دارد. برونشیت خفیف خود به خود برطرف می‌شود، حال آن که نوزاد مبتلا به برونشیت شدید باید در بیمارستان بستری شود. متورم شدن مجراهای عبور هوا باعث بروز مشکلات تنفسی می‌شود. تنفس سریع، سرفه و تب از دیگر علائم این نوع عفونت به شمار می‌آید.
• عامل‌های کالبدشناختی: عامل‌های کالبدشناختی مرتبط با ریه و دیواره قفسه سینه، مانند ضعیف بودن غضروف نای یا حنجره، نوزاد را مستعد خس خس سینه می‌کند. عامل اصلی خس خس سینه پس از معاینه دقیق و انجام آزمایش‌های تشخیصی معین می‌شود و پزشک داروی مناسب را برای درمان خس خس سینه نوزاد تجویز می‌کند.
• حساسیت غذایی: آلرژی غذایی در اکثر موارد منجر به خس خس سینه نوزاد می‌شود. آلرژی به شیر یکی از شایع‌ترین حساسیت‌های دوران نوزادی است.
• ذات الریه (پنومونی): تماس نوزاد با میکروارگانیسم‌های مختلف منجر به عفونت ریه می‌شود. تب، سرفه، تب و لرز، احتقان، مشکلات تنفسی، بی‌اشتهایی و درد از دیگر علائم سینه پهلو یا ذات‌الریه به شمار می‌رود.
• کروپ (خروسک): التهاب حنجره (تارهای صوتی) سرفه‌های شدید و مکرری را ایجاد می‌کند.

علائم

• صدای خس خس سینه
• تنفس سریع
• سرفه
• تب بالای 38 درجه سانتیگراد

خس خس سینه علامت یک فوریت پزشکی

اگر خس خس سینه نوزاد همراه با فرورفتگی قفسه سینه، تب بالا، ورم کردن صورت، کهیر یا واکنش نشان ندادن نوزاد باشد، نوزاد باید در اولین فرصت به نزد متخصص اطفال یا بخش اورژانس برده شود.

چون این علائم گاهی نشان دهنده عفونت شدید یا واکنش آلرژیک است که نیاز به مداخله درمانی فوری دارد.

درمان خس خس سینه نوزاد

اگر خس خس ناشی از برونشیت، آسم یا عامل‌های ژنتیکی باشد، باید به سرعت برای درمان آن اقدام شود. پزشک آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدالتهاب و اسپری تنفسی بینی را برای آرام شدن سریع نوزاد تجویز می‌کند.

چنانچه خس خس سینه نوزاد بدون سابقه باشد، متخصص اطفال در ابتدا تلاش می‌کند تا علائم در خانه درمان شود؛ اگر درمان خانگی موثر نبود، دارو تجویز می‌شود.

درمان‌های خانگی زیر برای درمان خس خس سینه نوزادان پیشنهاد می‌شود.

استنشاق بخار

استنشاق بخار برای درمان خس خس سینه نوزاد معجزه می‌کند. فرزندتان را به حمام بخار ببرید یا با پر کردن وان یا لگن بزرگ از آب داغ و بستن در یا پنجره‌های حمام کاری کنید تا حمام پر از بخار شود.

نوزاد را چند دقیقه در حمام بخار نگه دارید. گرمای آب داغ خس خس سینه را کاهش می‌دهد و کودک پس از باز شدن مجراهای تنفسی راحت‌تر نفس می‌کشد.

دستگاه بخور

دستگاه بخور هوا را مرطوب می‌کند. مرطوب کردن هوا گرفتگی‌های عامل خس خس سینه را از بین می‌برد.

سرنگ حباب‌دار

اگر گرفتگی مجاری تنفسی برطرف نشد، می‌توانید مقداری از مخاط را با سرنگ حباب‌دار از مجاری تنفسی فوقانی خارج کنید. به خاطر داشته باشید که راه‌های عبور هوا و مجاری بینی نوزاد به ریه هنوز کاملاً شکل نگرفته است،

بنابراین مراقب باشید. با احتیاط از سرنگ استفاده کنید و حتماً سرنگ را قبل از استفاده ضدعفونی کنید.

آب‌رسانی

مایعات آب مورد نیاز بدن نوزاد را تامین می‌کند و میکروب‌ها و عفونت عامل خس خس را از بین می‌برد. مایعاتی مانند آب، شیر گاو و شیر سینه مادر مخاط ترشح شده را رقیق می‌کند.

به این ترتیب نوزاد بهتر می‌تواند نفس بکشد. بنابراین مایعات بیشتری چون آب گرم تصفیه شده به فرزندتان بدهید.

اسپری

اسپری تنفسی در صورت خس خس مداوم سینه نوزاد به کار برده می‌شود. اسپری عضله‌های اطراف مجاری تنفسی مسدود شده را شل می‌کند.

این نوع تسکین دهنده‌ها به دلیل ایمنی بالا و به دنبال نداشتن عوارض جانبی بسیار بهتر از آنتی بیوتیک هستند. اسپری تسکین دهنده‌ی فوری نوزاد را به سرعت آرام می‌کند و کمک می‌کند تا راحت‌تر نفس بکشد.

دارو

داروهای سرماخوردگی یا سرفه زیادی وجود ندارند که مصرف آنها برای نوزادان ایمن و بدون خطر باشد. مصرف استامینوفن یا دیگر اقلام دارویی تب‌بر مخصوص نوزادان کمکی به رفع سرفه یا خس خس نمی‌کند.

سعی نکنید با عسل دادن به نوزاد گلویش را نرم و صاف کنید تا خس خس برطرف شود. عسل دادن نه تنها مفید نیست، بلکه احتمال بروز بوتولیسم (بیماری فلج کننده نادر است) را نیز به دنبال دارد.

اگر فکر می‌کنید فرزندتان نیاز به درمان دارد، بهترین کار مراجعه به متخصص اطفال است.

بلند کردن و بالا نگه داشتن

صاف و ایستاده خواباندن نوزاد گرفتگی را تاحد زیادی از بین می‌برد و در نتیجه خس خس کاهش می‌یابد. بالش بلندی را زیر تشک نوزاد بگذارید تا حین خوابیدن نیز سرش بالاتر از بقیه بدن قرار بگیرد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

اسهال اطفال

اسهال زمانی است که مدفوع نوزاد به شکل مایع و بسیار روان باشد و مقدار آن در برخی موارد بیش از حد معمول می‌شود و نوزاد به دفعات مکرر نیاز به دفع مدفوع پیدا می‌کند.

همچنین ممکن است مدفوع وی به شکل مخاطی باشد. اسهال نوزادان در برخی موارد با استفراغ همراه است.

میزان اسهال

• اسهال خفیف: 5 مدفوع مایع آبکی در روز
• اسهال متوسط: 6 تا 9 مدفوع آبکی و مایع در روز
• اسهال شدید: 10 مدفوع مایع و آبکی یا بیشتر در روز

دلایل ابتلا به اسهال در نوزادان

دلایل شایع اسهال در نوزادان عبارتند از:

• عفونت‌های ویروسی: هر مقدار ویروس (مانند روتاویروس و آنفولانزا) می‌تواند موجب ابتلا به اسهال و همچنین استفراغ، درد شکم، تب و لرز و درد نوزاد شود.
• عفونت‌های باکتریایی: باکتری‌ها مانند سالمونلا، شیگلا، استافیلوکوس، کامپیلوباکتر یا ای. کولی می‌توانند موجب اسهال گرفتن نوزاد شوند. اگر نوزاد شما به عفونت‌های باکتریایی مبتلا شده است، ممکن است دچار اسهال شدید همراه با انقباضات ماهیچه‌ای، مدفوع خونی و تب شود.
• عفونت‌های گوش: در برخی موارد عفونت گوش (عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی) می‌تواند باعث ابتلا به اسهال شود. در این موارد، نوزاد بسیار گریان و ناراحت بوده و به روی گوش خود دست می‌کشد. همچنین ممکن است نوزاد استفراغ کرده و بی‌اشتها شود و همچنین ممکن است او به تازگی دچار سرماخوردگی شده باشد.
• انگل: عفونت‌های انگلی هم ممکن است عامل ابتلا به اسهال باشند.
• آنتی‌بیوتیک‌ها: اگر نوزاد شما در حال مصرف آنتی‌بیوتیک به اسهال مبتلا شود، این اسهال او مرتبط با دارویی است که مصرف می‌کند.
• عدم تحمل غذایی یا حساسیت‌های غذایی: ممکن است نوزاد غذایی بخورد که هضم آن در روده برای او مشکل باشد. این غذاها برای هر فرد متفاوت است.
  • عدم تحمل لاکتوز: این متداول‌ترین نمونه عدم تحمل غذایی است
  • مواد افزودنی و رنگ‌های شیمیایی یا شکر: این مواد می‌توانند روده نوزادان را دچار مشکل کنند.
• آلرژی‌های غذایی: آلرژی‌های غذایی علائم مختلفی دارند و اسهال مخاطی که گاهی اوقات با خون نیز همراه است یکی از این علائم است. عدم تحمل غذایی ممکن است تأثیر خود را در نقاط مختلف بدن مانند روده‌ها، پوست و دستگاه تنفسی بگذارد.

  • آلرژی به پروتئین شیر: این یک نمونه از علائم آلرژی‌های غذایی است. ممکن است نوزاد دچار اسهال شود یا صورت، بدن و ناحیه تحت پوشک او دچار بثورات پوستی شده و آب بینی او روان شده و دچار سرفه و خس‌خس سینه شود.

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در بیشتر اوقات، اسهال نوزاد به حدی است که باید مراقبت‌های پزشکی اورژانسی از او به عمل آید اما در صورتی که کودکی علائمی مبنی بر کم‌آبی بدن داشته باشد

(خشک بودن پوشک برای مدتی بیش از 6 ساعت، کمبود اشک یا نیامدن اشک، خشکی دهان، چشم‌های گودرفته یا کم‌تحرکی) باید به پزشک مراجعه کنید.

همچنین اگر در مدفوع نوزاد خون دیدید یا نوزاد تب شدیدی کرد و مکرراً استفراغ کرد باید به پزشک مراجعه کرد.

تشخیص

به کمک معاینات فیزیکی و بررسی سوابق پزشکی و مشاهده مدفوع نوزاد می‌توان بیماری او را تشخیص دهد. اگر خون یا چرک در مدفوع نوزاد دیده شد یا اسهال او به موقع بهبود نیافت،

آزمایش مدفوع می‌تواند به شناسایی دلیل زمینه‌ای کمک می‌کند. این آزمایش‌ها شامل کشت مدفوع، مطالعات ویروسی و آزمایش انگل می‌شود.

درمان اسهال نوزادان

معمولاً علائم اسهال در نوزادان پس از 3 تا 5 روز برطرف می‌شود و این بیماری به ندرت بیش از دو هفته طول می‌کشد. به هر حال، برای رهایی از این بیماری برخی اقدامات مراقبتی که در زیر به آنها اشاره شده می‌تواند مفید باشد:

نوشیدن مایعات

غالباً اسهال باعث کم‌آبی بدن می‌شود و نوزاد دچار خشکی دهان، خشکی غیرطبیعی شده و تحریک‌پذیر می‌شود. زمانی که نوزاد به اسهال مبتلا می‌شود، باید مایعات زیادی به وی بنوشانید.

مصرف مقادیر کم مایعات به دفعات مکرر می‌تواند بسیار مفید باشد. از دادن آب‌میوه یا نوشیدنی‌های غیرطبیعی به نوزاد اجتناب کنید زیرا ممکن است بیماری او را تشدید کند.

جبران کم‌آبی بدن

پزشکان توصیه می‌کنند که اگر نوزاد دچار کم‌آبی شد، آب بیشتر یا مایعات خوراکی بیشتر بین وعده‌های غذایی نوزاد به او بدهید. داروهای خوراکی جبران‌کننده کم‌آبی بدن باید هر 4 تا 6 ساعت یک مرتبه به نوزاد داده شوند.

مصرف شیر مادر یا شیر خشک از شیشه باید به شکل عادی ادامه یابد. در موارد شدید ابتلا به اسهال، ممکن است نیاز باشد که نوزاد در بیمارستان بستری شده و آب بدن او به وسیله لوله‌ای که آب را به معده می‌رساند

تأمین شود یا از طریق تزریق سرم این کم‌آبی بدن جبران شود.

 دارو

در صورتی که نوزاد به اسهال شدید مبتلا شود، پزشک داروهایی برای درمان اسهال تجویز می‌کند. یکی از داروهای مؤثر برای درمان اسهال کودکان بزرگ‌تر از سه ماه راسکادوتریل است.

 آنتی‌بیوتیک‌ها

در صورتی که اسهال نوزاد منشأ باکتریایی یا انگلی داشته باشد، آنتی‌بیوتیک‌ها به درمان اسهال نوزاد کمک می‌کنند.

 ترکیب غذاها

اگر نوزاد شما شروع به خوردن غذاهای جامد کرده است به او سیب خردشده، موز تیره، غذاهای نمکی، هویج، کدو، پوره سیب‌زمینی، برنج و بلغور جو دو سر بدهید.

همچنین شما می‌توانید به نوزاد نان برشته، کلوچه، نان، چوب شور، برنج، نودل، موز، سیب، هویج، کدو، بلغور جو دو سر و ماست با میکروب‌های فعال بدهید.

از مصرف محصولات تولید شده از شیر اجتناب شود

برخی نوزادان در هنگام ابتلا به اسهال دچار عدم تحمل لاکتوز می‌شوند بنابراین باید به متخصص اطفال مراجعه کنید.

آیا نوزاد شیرخواره کمتر دچار اسهال می‌شود؟

بله. برخی از محتویات شیر مادر می‌تواند از رشد موادی که باعث ابتلا به اسهال می‌شوند جلوگیری کنند.

چگونه می‌توان از ناراحتی نوزاد کاست؟

نوزاد را در آغوش گرفته در حد امکان او را نوازش کرده و آرام کنید و او را خشک نگه دارید. حتماً مراقب پوشک او باشید زیرا در صورت ابتلا به اسهال ممکن است نوزاد دچار درد و زخم در ناحیه پوشک شود.

در صورتی که اسهال نوزاد بیش از یک روز طول کشید از کرم‌های محافظ برای پیشگیری از سوزش استفاده کنید. کودک با استراحت کردن می‌تواند به سرعت این بیماری را پشت سر گذارد.

پیشگیری

رعایت مناسب بهداشت می‌تواند احتمال ابتلا به اسهال را کاهش دهد زیرا موادی که باعث ایجاد اسهال می‌شوند به آسانی از دست و دهان منتقل می‌شوند؛ بنابراین دست‌های خود را قبل از عوض کردن پوشک نوزاد خوب بشویید.

نوزاد ممکن است در اثر ابتلا به اسهال در ناحیه پوشک دچار سوختگی شود. برای پیشگیری از سوختگی نوزاد می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• پوشک نوزاد را در فواصل زمانی کوتاه عوض کنید.
• پشت کودک را با آب تمیز کنید. زمانی که کودک دچار اسهال می‌شود از دستمال مرطوب استفاده نکنید.
• اجازه دهید پشت کودک با جریان هوا خشک شود.
• از کرم ضد سوختگی استفاده کنید.

 

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

کولیک

نوزادان دوست‌داشتنی گاهی به نحو غیرقابل باوری زودرنج، تحریک‌پذیر و بدخلق می‌شوند و به نظر می‌رسد بدون دلیل گریه می‌کنند.

این اتفاق صحنه آشنایی برای بسیاری از والدین است و علت آن عارضه توان‌فرسایی به نام کولیک یا قولنج معده است که علامت اصلی آن ناراحتی و پریشانی شدید در نوزادی است که معمولاً خوش‌اخلاق، سالم و خوش‌غذا است.

نوزادان دچار کولیک غالباً به مدت سه هفته یا بیشتر، هر هفته سه روز و هر روز بیش از سه ساعت گریه می‌کنند. علائم کولیک در حدود 25 درصد از نوزادان سراسر جهان مشاهده می‌شود.

حمله‌های قولنج برای والدین عذاب‌آور و کلافه کننده است، چون هر کاری به نظرشان می‌رسد، برای آرام کردن فرزند دلبندشان به کار می‌گیرند، اما فرزندشان آرام نمی‌شود. کولیک هم برای نوزاد و هم برای والدین ناراحت کننده است.

اما خیا‌لتان راحت باشد، عمر قولنج معده کوتاه است. دوره کولیک نوزادان ظرف چند هفته یا چند ماه تمام می‌شود و والدین یکی از نخستین دردسرهای دوران پرمسئولیت بزرگ کردن فرزند را به سلامت پشت سر می‌گذارند.

کولیک نوزادان چقدر طول می‌کشد؟

علائم کولیک در نوزادان معمولاً حدود شش هفته شدید است و پس از آن با شدت ملایم‌تری به مدت سه تا چهار ماه ادامه پیدا می‌کند.

کولیک 80 تا 90 درصد نوزادان پس از 4 ماه برطرف می‌شود، اما بقیه نوزادان ممکن است یک ماه دیگر نیز این عارضه را تحمل می‌کنند.

علل

علت کولیک نوزادان مشخص نیست؛ با این حال پژوهشگران احتمال می‌دهند که عامل‌هایی مانند آلرژی، عدم تحمل لاکتوز، تغییر در باکتری‌های معمول موجود در دستگاه گوارش،

 نقص رشدی در دستگاه گوارش یا بلع هوای بیش از حد هنگام مکیدن شیر، اضطراب والدین و تفاوت در روش غذا دادن یا آرام کردن نوزاد باعث قولنج معده شود.

در هر حال هنوز توضیحی برای ابتلای برخی نوزادان به کولیک (قولنج نوزاد) و مبتلا نشدن بقیه وجود ندارد.

علائم

در اثر ابتلا به کولیک علائم زیر در نوزادانی مشاهده می‌شود که در شرایط معمول سالم و خوش‌غذا هستند:

• گریه شدید: نوزاد به شدت گریه می‌کند و تلاش والدین برای آرام کردنش بی‌نتیجه است. صورت نوزاد قرمز و برافروخته می‌شود. نوزاد هر روز در زمان‌های معینی، معمولاً ساعات پایانی بعدازظهر یا عصر، گریه می‌کند. دوره‌های گریه کردن از چند دقیقه تا مدتی طولانی ادامه دارد. گریستن معولاً ناگهان و بدون هیچ دلیل مشخصی شروع می‌شود.
• وضعیت اندامی نوزاد: نوزاد مشت‌ها را گره می‌کند، عضله‌های شکم را منقبض می‌کند و زانوها و پشتش را جمع می‌کند.
• خوابیدن: گریستن خواب نوزاد را نامنظم و مختل می‌کند.
• تغذیه: گریه کردن شدید مانع می‌شود تا کودک بتواند منظم و به راحتی غذا بخورد. با این حال میزان تغذیه نوزاد کاهش نمی‌یابد.
• باد گلو: نوزاد هنگام گریستن آروغ می‌زند.
• شدت متغیر علائم: علائم برخی نوزادان خفیف است و نوزاد فقط هر از گاه گریه و بی‌قراری می‌کند.

زمان مراجعه به پزشک

در شرایط زیر با متخصص اطفال تماس بگیرید:

• لب‌ها یا پوست نوزاد هنگام گریه کردن متمایل به آبی می‌شود.
• اگر تغییراتی را در تغذیه، خوابیدن یا رفتار فرزندتان مشاهده می‌کنید و فکر می‌کنید گریه‌اش نگران کننده است.

آیا کولیک نوزادان خطرناک است؟

هر چند نوزاد مبتلا به قولنج معده از درد رنج می‌برد، اما کولیک خطرناک نیست و عارضه بلندمدتی را به دنبال ندارد. پس از مدتی نوزاد به طور عادی غذا می‌خورد و وزنش افزایش پیدا می‌کند.

تشخیص

متخصص اطفال کودک را معاینه می‌کند تا علل احتمالی ناراحتی و بی قراری نوزاد مانند انسداد روده را تشخیص دهد. اگر نوزاد هیچ مشکل دیگری نداشته باشد، پزشک تشخیص کولیک می‌دهد.

درمان کولیک نوزادان

داروی مشخصی وجود ندارد که تمام موارد کولیک در نوزادان یا اکثر آنها را درمان کند. البته درمان‌های متعددی وجود دارد که درصدی از نوزادان گریان را آرام می‌کند.

پروتئین شیر گاو را حذف کنید

حذف کردن پروتئین شیر گاو به این معنا است که اگر نوزاد از شیشه شیر می‌خورد، باید از این به بعد از شیر خشک هیپوآلرژن تغذیه کند یا اگر مادر به نوزاد شیر می‌دهد،

مادر باید لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کند. این رژیم غذایی به مدت یک تا دو هفته امتحان می‌شود، اگر موفقیت‌آمیز بود، ادامه می‌یابد و اگر موثر نبود، کنار گذاشته می‌شود.

البته اگر رژیم علائم را تسکین دهد، به این معنا نیست که نوزاد همیشه به شیر آلرژی خواهد داشت، تسکین علائم مؤید موثر بودن درمان امتحانی و واکنش مناسب نوزاد به درمان است.

قطره سایمتیکون

سایمتیکون عاملی ضد کف است که مقدار هوای گیر افتاده را کاهش می‌دهد. نوزاد هنگام شیر خوردن مقداری هوا را می‌بلعد، سایمتیکون حباب‌های کوچک هوای گیر افتاده در شکم را با هم تلفیق می‌کند.

خارج کردن این حباب‌های بزرگتر از راه آروغ زدن یا باد گلو آسان‌تر است. سایمتیکون به طور موضعی بر دستگاه گوارش اثر می‌گذارد و وارد جریان خون نمی‌شود. قطره سایمتیکون دل درد نوزاد را تسکین می‌دهد.

پزشک توصیه می‌کند که یک قاشق دارو، طبق دستوز پزشک، پس از هر وعده غذایی به نوزاد داده شود. دارو را می‌توان با شیر مخلوط کرد یا مستقیماً با سرنگ دهانی یا قاشق در دهان نوزاد چکاند.

دستور مصرف دارو را قبل از استفاده مطالعه کنید.

قطره لاکتوز

لاکتوز آنزیمی است که قند لاکتوز شیر را به گلوکز و گالاکتوز می‌شکند. قطره لاکتاز برای تسکین علائم بعضی از موارد کولیک مفید است.

البته واکنش مناسب نوزاد به لاکتوز لزوماً به این معنا نیست که نوزاد باید از این به بعد قطره لاکتاز مصرف کند. آلرژی به شیر موقتی است.

آرام کردن نوزاد گریان مبتلا به کولیک

• قنداق کردن نوزاد هنگام گریه کردن موثر است، نوزاد را محکم در پتو بپیچید.
• برخی نوزادان را کافی است در آغوش بگیرید تا آرام شوند.
• نوزاد را هنگام شیر خوردن بنشانید تا هوای کمتری ببلعد.
• وعده‌های تغذیه نوزاد را بیشتر اما کم حجم‌تر کنید.
• مطمئن شوید که سوراخ‌های پستانک شیشه شیر اندازه مناسبی دارد. اگر سوراخ‌ها بسیار کوچک باشد، نوزاد هوای بیشتری را هنگام مکیدن شیر می‌بلعد.
• دقت کنید که نوزاد پس از شیر خوردن حتماً آروغ بزند.
• گاهی اوقات بلند کردن و زمین گذاشتن مرتب نوزاد گریه را شدیدتر می‌کند. نوزاد را در محلی ساکت و با نور ملایم آرام کنید.
• برخی والدین متوجه می‌شوند که بیرون بردن نوزاد با کالسکه یا با ماشین او را آرام می‌کند.
• گاهی اوقات سرو صدای محیط مانند صدای ماشین ظرفشویی یا جاروبرقی نوزاد را آرام می‌کند.
• حمام آب گرم یا ماساژ ملایم نیز می‌تواند مفید باشد. والدین می‌توانند به راحتی از طریق ماساژ دادن، دردهای ناشی از کولیک را در نوزاد خود بهبود دهند. همچنین می‌توانند در حین ماساژ دادن فرزند خود، با او ارتباط کلامی و عاطفی برقرار کنند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

یبوست اطفال

یبوست نوزدان از همان بدو تولد شروع می‌شود. یبوست نوزاد مشکل شایعی است که بیش از 15 درصد از نوزادان از آن رنج می‌برند.

یبوست نوزادان در تقریباً تمام موارد خود به خود یا با انجام یک یا دو درمان طبیعی برطرف می‌شود. اما اگر این راهکارها موثر نباشد، باید برای درمان کار نکردن شکم نوزاد با پزشک مشورت کرد.

 متخصص اطفال نشانه‌ها و علائم دیگری، مانند تب، را که ممکن است بیانگر ابتلا به مشکل جدی‌تری باشد نیز تشخیص می‌دهد و بهترین روش درمان یبوست نوزدان را توصیه می‌کند.

علل

نوزاد به دلایل زیر دچار مشکل یبوست می‌شود:

• شیر خشک: نوزادانی که از شیر خشک تغذیه می‌کنند، بیشتر مستعد یبوست هستند، چون هضم شیر خشک دشوارتر از هضم شیر مادر است. به علاوه شیر خشک مدفوع را سفت و حجیم می‌کند. نوزدانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، معمولاً دچار یبوست نمی‌شوند و مدفوع‌شان همیشه نرم است، حتی اگر شکم‌شان چند روز کار نکرده باشد.
• مواد غذایی جامد: زمانی که دادن غذاهای جامد به نوزاد شروع می‌شود، مدتی طول می‌کشد تا بدن روش هضم غذاهای جدید را یاد بگیرد، به همین دلیل نوزادان معمولاً در این مرحله دچار یبوست می‌شوند. غذاهای با فیبر کم و عدم مصرف مایعات کافی منجر به یبوست می‌شود.
• کم‌آبی بدن کودک و نوزاد: دندان درآوردن، برفک زدن دهان نوزاد، عفونت گلو، سرماخوردگی یا عفونت گوش باعث بی‌اشتهایی نوزاد و بی‌میلی به شیر می‌شود. نوزادان بزرگتر گاهی در اثر ننوشیدن شیر یا آب کافی همراه با غذا دچار یبوست می‌شوند. دلیل یبوست هر چه باشد، اگر نوزاد مایعات کافی دریافت نکند، آب بدن‌اش کم می‌شود. خشک شدن بدن سفت شدن مدفوع را به دنبال دارد.
• ابتلا به بیماری یا عارضه‌های مختلف: یبوست گاهی علامت آلرژی غذایی، مسمومیت‌های غذایی مانند بوتولیسم یا ابتلا به اختلال‌های متابولیسم یعنی وجود مشکل در شیوه جذب غذا توسط بدن است.

یبوست نوزادان به ندرت از بیماری‌های مادرزادی نشأت می‌گیرد. بااین حال بیماری‌های مادرزادی آسیب زننده به عملکرد روده بزرگ مانند بیماری هیرشپرونگ، مهره شکاف‌دار یا اسپینا بیفیدا و سیستیک فیبروسیس نیز منجر به یبوست می‌شود.

علائم یبوست نوزادان

 یبوست نوزادان معمولاً با توجه به علائم زیر تشخیص داده می‌شود:

• دفع با تاخیر یا در فواصل طولانی (کمتر از دو بار در هفته) مدفوع کوچک، خشک و سفت
• درد و تقلا هنگام مدفوع کردن
• بدبو بودن مدفوع یا باد شکم
• نفخ شدید
• بی‌اشتهایی نوزاد
• بی‌حالی و انرژی نداشتن نوزاد
• گریه کردن نوزاد و ناراحتی، تحریک پذیری یا درد قبل از دفع
• خشک، سخت و گلوله‌ای بودن مدفوعی که به سختی خارج می‌شود.
• شکم کمتر از سه بار در هفته کار می‌کند.
• سفت بودن شکم نوزاد

درمان

تغییر شیر نوزاد

اگر نوزاد فقط از شیر مادر تغذیه می‌کند، بهتر است رژیم غذایی نوزاد را تغییر دهید. ممکن است نوزاد به چیزی در رژیم غذایی مادر حساس باشد و این حساسیت عامل یبوست باشد.

اما اگر نوزاد شیرخوار از شیشه شیر تغذیه کند، بهتر است شیر خشک دست‌کم تا زمان رفع یبوست عوض شود. حساسیت به بعضی مواد اولیه شیر خشک باعث یبوست می‌شود.

مصرف غذاهای جامد

بعضی غذاهای جامد باعث کار نکردن شکم نوزاد می‌شود، حال آن که بعضی دفع را آسان می‌کند. اگر تغذیه نوزاد از غذاهای جامد را تازه شروع کرده‌اید، سعی کنید خوراکی‌های زیر را که فیبربالایی دارند به کودک بخورانید:

• کلم بروکلی
• گلابی
• آلو
• هلو
• سیب بدون پوست

به جای برنجک یا گندمک فراوری و تصفیه شده غلاتی مانند جو، جو دوسر یا خاویار گیاهی (کینوا) را بپزید. نان کامل سبوس‌دار، کراکر و برشتوک سبوس‌دار نیز مدفوع را حجیم و یبوست را درمان می‌کند.

پوره کردن غذاها

گر نوزاد هنوز شیرخوار است و خوردن غذاهای جامد را شروع نکرده است، بعضی از خوراکی‌های اشاره شده در بالا را پوره کنید و به او بدهید. به خاطر داشته باشید که میوه‌ها و سبزیجات فیبر طبیعی بالایی دارند که مدفوع را حجیم می‌کند. بعضی خوراکی‌ها بیشتر از بقیه به انجام عمل دفع کمک می‌کنند و شکم را به کار می‌اندازند.

افزایش مصرف مایعات

تامین آب بدن کودک از راه‌های ساده‌ای مانند مصرف آب وشیر برای دفع منظم ضروری است. آلو و آب گلابی نیز انقباض‌های روده و در نتیجه دفع را سریع‌تر می‌کند. اگر آب میوه بیش از حد برای ذائقه کودک شیرین یا طعم‌دار باشد، می‌توانید آن را با یک فنجان آب رقیق کنید.

ورزش

تحرک به گوارش غذا و حرکت سریع‌تر آن در بدن کمک می‌کند. اگر نوزاد هنوز راه نمی‌رود، حرکت دوچرخه پاها و تمرین‌های دیگر را می‌توان جایگزین راه رفتن کرد تا شکم نوزاد بهتر کار کند.

ماساژ

ماساژ ملایم شکم و پایین شکم روده را تحریک به دفع مدفوع می‌کند. شکم سفت نوزاد را چند بار در طول روز ماساژ دهید تا نوزاد در نهایت مدفوع کند.

تحریک راست روده

با انگشت، دماسنج مقعدی یا گوش پاک کن (سواب پنبه‌ای) به آرامی به راست روده فشار بیاورید. این تحریک به سرعت منجر به کار کردن شکم می‌شود.

تنقیه نوزاد

سر سرنگ حبابی تنقیه را با روغن زیتون چرب و لغزنده کنید. سپس حدود نیم اینچ از نوک سرنگ را وارد مقعد نوزاد کنید. حباب سرنگ باید حاوی حدود 1 تا 3 قاشق سوپخوری آب ولرم باشد.

آب را به آرامی وارد روده کنید. مطمئن شوید که در حباب فقط آب وجود دارد و هوا داخل آن نیست. چند دقیقه صبر کنید تا نوزاد مدفوع کند. در صورت لزوم تنقیه را تکرار کنید.

شیاف گلیسیرین

اگر متوجه نشانه‌های پاره شدن راست روده یعنی وجود خون قرمز روشن در مدفوع شدید، می‌توانید از شیاف گلیسیرین استفاده کنید تا نوزاد راحت‌تر مدفوع کند. شیاف را مطابق دستورات روی بسته دارو یا توصیه پزشک مصرف کنید.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

دل درد اطفال

اگر نوزاد شما دائماً بهانه‌گیری و گریه می‌کند ممکن است دچار دل درد شده باشد. علاوه بر علائمی دیگر مانند تب، استفراغ یا اسهال که در کودک مشاهده می‌شود،

توجه کنید که چه موقعی نوزاد شما ناراحت است (آیا بلافاصله پس از شیر خوردن ناله می‌کند؟). دل درد نوزاد یکی از علل اصلی بدخلقی زیاد کودکان است.

در این مقاله ما به برخی از بیماری‌های شایعی که باعث ایجاد دل درد در نوزاد می‌شود اشاره می‌کنیم.

علل بروز دل درد در نوزادان

کولیک

یکی از دلایل ناراحتی‌های نوزادان زیر 6 ماه، کولیک است که دران نوزاد در ساعاتی از بیشتر روزها دچار دل درد بدون دلیل و غیرقابل توضیحی می‌شود.

حدود 20 درصد از نوزادان به کولیک مبتلا هستند. علاوه بر بی‌قراری شدید، نوزادان مبتلابه کولیک پاهای خود را کشیده و صاف کرده و سپس در شکم خود جمع می‌کنند

و گاز اضافی معده را خارج می‌کنند. کولیک درمانی ندارد بیشتر نوزادان تا پنج‌ماهگی با این بیماری بزرگ می‌شوند.

رفلاکس معده

رفلاکس معده یک بیماری است که ممکن است نوزادان به آن مبتلا شوند. بیماری رفلاکس معده نوزاد باعث می‌شود که غذا و مواد دستگاه گوارش به سمت مری آمده

و باعث ایجاد احساس سوزش در پوشش مری شده و کودک را ناراحت کند. علائم بیماری رفلاکس معده نوزادان شامل دل دردی بوده که ممکن است

کمر را نیز درگیر کرده و تا زانوها گسترش یابد. نوزادان مبتلابه بیماری رفلاکس معده با این بیماری بزرگ می‌شوند.

یبوست

یبوست یکی دیگر از علل دل درد در نوزادانی است که به‌تازگی شروع به خوردن غذاهای جامد غیر از شیر مادر کرده‌اند. اگر تعداد دفعات دفع مدفوع کودک کمتر از حد طبیعی آن باشد

احتمالاً نوزاد به یبوست دچار شده است. مدفوع سخت و خشک نشانه ابتلا به یبوست است. یبوست می‌تواند باعث ایجاد دل درد تیزی در سمت چپ شکم شده و حالت تهوع و استفراغ ایجاد کند.

مصرف فیبر و مایعات می‌تواند در کاهش یبوست مؤثر باشد.

باد شکم

ناراحتی به دلیل وجود باد و نفخ شکم در نوزادان زیر 3 ماه شایع است زیرا روده این نوزادان هنوز کامل نشده است.

اسهال

دل درد و صدای غرغر شکم یکی از انواع دل درد است که با اسهال همراه می‌شود. ازآنجاکه اسهال می‌تواند به دلیل عفونت‌های ویروسی یا عفونت‌های باکتریایی باشد

یا با مسمومیت‌های غذایی و انگل همراه باشد بهتر است به‌دقت آن را زیر نظر داشته باشید (به علائم دیگر که ممکن است نشان‌دهنده وجود مشکلات و بیماری‌های جدی و خطرناک دیگری باشند

توجه داشته باشید). دل دردی که با اسهال همراه است به‌وسیله ماساژ ملایم و قرار دادن یک کیسه گندم گرم در ناحیه دردناک بهبود می‌یابد.

درهم روی روده

درهم روی روده یک بیماری نادر است که باعث دل درد در نوزادان (معمولاً بین 8 تا 14 ماهگی) می‌شود. این بیماری زمانی که یک قسمت از روده روی یک قسمت دیگر آن لغزیده

و باعث انسداد روده شود، دل درد شدیدی در نوزاد ایجاد می‌کند. کودک به‌طور ناگهانی و به‌شدت گریه کرده و پاهای خود را به سمت شکمش می‌کشد.

این بیماری در یک مدت‌زمانی مشخص التیام‌یافته و بهتر می‌شود. این نوزادان ممکن است استفراغ کنند و مدفوع خونی، تیره و مخاطی شکل داشته باشند.

آنفولانزای معده

اگر به دلیل ابتلا به آنفولانزای معده نوزاد استفراغ کند یا به اسهال دچار شود و تب کرده و اشتهای خود را از دست دهد ممکن است به‌سرعت به کم‌آبی بدن مبتلا شود.

بنابراین باید به کودکی که در حال مبارزه با این بیماری است مقادیر زیادی مایعات (مایعات ساختنی یا شیر مایع) داده شود

عفونت‌های دیگر

چه باور داشته باشید و چه اعتقاد نداشته باشید، سرماخوردگی نوزاد و ابتلا به آنفولانزا می‌تواند باعث ایجاد دل درد در نوازد شود.

این بدان دلیل است که خلط گلوی نوزاد که در اثر بیماری‌های تنفسی ایجاد می‌شود از طریق گلو پایین رفته و معده نوزاد را تحریک می‌کند.

 عفونت مجرای ادرار و حتی عفونت گوش نیز در برخی موارد مشکلاتی مانند حالت تهوع و استفراغ را برای شکم نوزاد ایجاد می‌کنند

آلرژی غذایی

آلرژی غذایی می‌تواند باعث استفراغ، اسهال و دل درد شود. اگر مدفوع نوزاد شما خونی است یا بدن وی دچار خارش شده است احتمال ابتلا به آلرژی وجود دارد.

عدم تحمل لاکتوز

عدم تحمل لاکتوز باعث نفخ معده، باد شکم و اسهال می‌شود. این علائم در صورت مصرف محصولات لبنی تشدید می‌شوند.

بیماری حرکت

اگر کودک شما در هنگام مسافرت با اتومبیل یا وسایل نقلیه دیگر بیمار شده و استفراغ می‌کند ممکن است دچار بیماری حرکت یا ماشین‌گرفتگی شده باشد.

کارشناسان بر این باورند که بیماری حرکت یا ماشین‌گرفتگی نوزاد زمانی ایجاد می‌شود که رابطه‌ای بین آنچه نوزاد می‌بیند و آنچه که در هنگام حرکت در برخی از قسمت‌های بدن خود مانند گوش داخلی

و برخی از عصب‌ها احساس می‌کند وجود نداشته باشد.

چگونه متوجه دل درد نوزاد شویم؟

نوزاد شما با نشان دادن برخی علائم که در زیر به آن‌ها اشاره‌شده است به شما می‌گوید که دچار دل درد شده است:

• بدخلقی، بهانه‌گیری و گریه
• بی‌خوابی و غذا نخوردن
• گریه کردن بیش‌ازحد طبیعی
• اسهال
• استفراغ
• بی‌قراری (به خود پیچیدن و کشش عضلات)
• نشان دادن دل درد نوزاد توسط حالات چهره (فشار دادن چشم‌ها درحالی‌که آن‌ها را بسته است و شکلک درآوردن)

درمان

درمان دل درد نوزاد به شناسایی دقیق علت درد بستگی دارد. متخصص اطفال ممکن است پس از تشخیص علل زمینه‌ای داروهایی را تجویز کند.

ممکن است داروهایی که درد را کاهش می‌دهد نیز تجویز شود. حتماً باید نوزاد شما که در حال مبارزه با این بیماری‌ها است مقادیر زیادی مایعات بنوشد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

رفلاکس معده

وقتی که کودک غذا می‌خورد، غذا از گلو از طریق مری که به آن لوله گوارشی هم گفته می‌شود، وارد معده می‌شود. زمانی که غذا به معده رسید، یک حلقه از عضلات از بازگشت غذا به مری جلوگیری می‌کنند.

اگر این عضلات به درستی بسته نشوند، غذا می‌تواند به سمت مری بازگردد که به این عارضه رفلاکس معده به مری (ریفلاکس گاستروازوفاژیال) گفته می‌شود.

اگر رفلاکس معده به مری مشکل‌ساز شود به آن رفلاکس معده اتلاق می‌شود. رفلاکس گاستروازوفاژیال یک فرایند خود محدودکننده شایع در نوزادان است که معمولاً 6 تا 12 ماه پس از تولد بهبود می‌یابد.

رفلاکس معده به مری چیست؟

رفلاکس گاستروزوفاژیال زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات شکم به سمت عقب بازمی‌گردد. معمولاً از دهان شیرخواران (کودکان زیر دو سال) مبتلا به رفلاکس معده

به مری مایعی شامل بزاق و اسیدهای معده بیرون می‌آید. اسید معده که به پوشش مری کودک شیرخوار برخورد می‌کند باعث سوزش سر دل می‌شود که به آن ترش کردن هم گفته می‌شود.

شیوع بیماری رفلاکس معده به مری در نوزادان به چه میزان است؟

رفلاکس در نوزادان بسیار شایع است. حدود نیمی از شیرخواران در سه ماهه اول پس از تولد چندین مرتبه در روز بالا می‌آورند. در برخی موارد، نوزادان تا سنین 12 تا 14 ماهگی به این عارضه مبتلا هستند.

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده به مری یک بیماری جدی و بلند مدت است که در آن اسید معده باعث تحریک مری می‌شود.

رفلاکس معده در نوزادان چقدر شیوع دارد؟

بیماری رفلاکس معده یک بیماری شایع در بین شیرخواران است. دوسوم نوزادان چهارماهه علائم بیماری رفلاکس معده را دارند. پس از یک سالگی حداکثر 10 درصد از کودکان به علائم رفلاکس معده مبتلا هستند.

تفاوت بین بیماری رفلاکس معده به مری و رفلاکس معده در چیست؟

نوزادان مبتلا به علائمی که آن ها را از غذا خوردن بازمی‌دارد یا آن هایی که تا سنین 12 تا 14 ماهگی به بیماری رفلاکس معده به مری مبتلا هستند در واقع به رفلاکس معده مبتلا شده‌اند.

اگر شما فکر می‌کنید که فرزندتان به رفلاکس معده مبتلا شده است باید او را نزد پزشک ببرید.

علت ابتلا به رفلاکس معده به مری و رفلاکس معده در شیرخوران چیست؟

رفلاکس گاستروزوفاژیال زمانی اتفاق می‌افتد که اسفنکتر پایینی مری به طور کامل شکل نگرفته باشد و عضلات نتوانند از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کنند.

زمانی که محتویات معده وارد مری شد، نوزاد استفراغ کرده یا بالا می‌آورد. زمانی که اسفنکتر نوزاد به طور کامل شکل گرفت، از آن به بعد نباید دیگر بالا بیاورد.

رفلاکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که عضله اسفنکتر پایینی مری ضعیف یا شل باشد. این ضعف یا شلی عضله باعث می‌شود که محتویات معده بتوانند به سمت مری بازگردند.

علائم

علائم اصلی رفلاکس در نوزادان بالا آوردن بیش از حد معمول است. نوزادان مبتلا به رفلاکس معده ممکن است یک یا چند علامت از علائم زیر را داشته باشند:

• کمر درد معمولاً در هنگام غذا خوردن یا پس از آن
• کولیک :گریه کردنی که بیش از 3 ساعت در روز بدون دلیل پزشکی طول بکشد.
• سرفه
• استفراغ یا مشکل بلع
• تحریک‌پذیری به خصوص پس از غذا خوردن
• ذات‌الریه: یک عفونت در یک یا دو ریه
• تغذیه بد یا شیر نخوردن نوزاد
• اختلال در رشد و سوءتغذیه
• عدم وزن گیری نوزاد
• مشکلات تنفسی در نوزاد
• استفراغ
• کاهش وزن نوزاد
• خس‌خس سینه: صدای شدید خس‌خس سینه در هنگام نفس کشیدن نوزاد

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ زیاد نوزاد
• استفراغ شدید و جهنده مرتب به خصوص در نوزادان کمتر از دو ماه
• مایع استفراغی که مشخصات زیر را داشته باشد.بروز مشکلات تنفسی پس از استفراغ و بالا آوردن
  • استفراغ زرد یا سبز رنگ
  • استفراغ پنیری شکل یا قهوه‌ای رنگ
  • استفراغ خونی
• غالباً نوزاد از شیر خوردن امتناع کرده و به همین دلیل وزن او کم شده و رشد وی دچار اختلال می‌شود.
• گریه مدام سه ساعت یا بیشتر در روز و تحریک‌پذیری بیش از حد معمول
• بروز علائم کم‌آبی در بدن مانند خشک بودن پوشک یا بهانه‌گیری زیاد

تشخیص

پزشک معمولاً با پرسش برخی سؤالات در مورد علائم نوزاد و انجام معاینات بالینی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. آزمایش‌هایی که برای کمک به تشخیص انجام می‌شوند عبارتند از:

• سونوگرافی
• تست‌های آزمایشگاهی: آزمایش خون و آزمایش ادرار می‌تواند به تشخیص کمک کرده و بیماری‌های احتمالی دیگر که موجب استفراغ و کاهش وزن می‌شوند را رد نماید.
• بررسی PH مری: برای سنجش میزان اسیدی بودن مری کودک، پزشک یک لوله باریک از طریق دهان یا بینی نوزاد وارد مری او می‌کند. لوله به دستگاهی متصل است که میزان اسیدی بودن مری را نشان می‌دهد. نوزاد شما ممکن است برای انجام این آزمایش در بیمارستان بستری شود.
• عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس: این عکس‌ها ناهنجاری‌های دستگاه گوارش مانند انسداد را نشان می‌دهد. ممکن است قبل از انجام این آزمایش تصویری، مایع کنتراست (باریم) به کودک شما داده شود.
• آندوسکوپی فوقانی: یک لوله مخصوص که سر آن یک دوربین تعبیه شده است (اندوسکوپ) از طریق دهان کودک وارد مری، معده و قسمت اول روده وی می‌شود. نمونه بافت برای آنالیز برداشته می‌شود. معمولاً آندوسکوپی برای نوزادان و کودکان تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

اقدامات درمانی

درمان رفلاکس معده به علائم نوزاد و سن او بستگی داشته و شامل تغییرات غذایی و دارو درمانی یا انجام عمل‌های جراحی می‌شود.

تغییرات غذایی

پزشک در وهله اول اقدامات درمانی را برای درمان رفلاکس معده با تغییر روش‌های شیر دادن به نوزادی که رفلاکس معده دارد آغاز می‌کند. پزشک ممکن است انجام اقدامات زیر را توصیه کند:

• یک قاشق غذاخوری برنج به ازای هر 50 گرم شیر در شیشه شیر نوزاد اضافه کنید. در صورتی که این مخلوط غلیظ شد شما باید سر شیشه را تغییر داده و کمی گشادتر کنید. این فرمول را تغییر ندهید مگر این که پزشک به شما دستور دهد.
• برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، شیر را در بطری ذخیره کرده و به آن برنج را اضافه کنید.
• شیرخوار باید پس از خوردن هر 25 تا 50 گرم از این مخلوط آروغ بزند و در صورتی که از شیر مادر تغذیه می‌کند پس از تعویض هر سینه باید آروغ بزند.
• از دادن شیر زیاد به نوزاد پرهیز کنید. مقدار شیر توصیه شده را مطابق فرمول به نوزاد بدهید.
• پس از شیر خوردن، نوزاد را 30 دقیقه صاف نگه دارید.
• اگر پزشک تشخیص داد که نوزاد به پروتئین شیر حساسیت دارد باید به مدت 2 تا 4 هفته به نوزاد پروتئین هیدرولیز شده بدهید. فرمول این نوع پروتئین به گونه‌ای است که به راحتی تجزیه شده و هضم می‌شود.

داروهای تجویزی

پزشک متخصص نوزادان و اطفال ممکن است داروهایی را برای درمان رفلاکس معده تجویز نماید تا اسید معده کودک کاهش یابد.

پزشک فقط در صورتی این داروها را تجویز می‌کند که رفلاکس معده کودک ادامه داشته باشد یا علائم زیر وجود داشته باشد:

• شما سعی در تغییر نحوه شیر دادن به کودک داشته باشید.
• نوزاد در خوابیدن و شیر خوردن دچار مشکل باشد.
• نوزاد به درستی رشد نکرده باشد.
• مسدودکننده‌های H2: مسدودکننده‌های H2 تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. این داروها در کوتاه مدت علائم ناشی از رفلاکس معده را در نوزاد کاهش می‌دهند. این داروها همچنین به بهبود مری نیز کمک می‌کنند. پزشک ممکن است داروهای مسدودکننده H2 را تجویز کند که برخی از آن ها عبارتند از:مهارکننده‌های پمپ پروتون. مهارکننده‌های پمپ پروتون تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. این مهارکننده‌ها بهتر از مسدودکننده‌های H2 علائم رفلاکس معده را درمان می‌کنند. این داروها همچنین می‌توانند پوشش مری نوزادان را نیز بهبود دهند. پزشکان معمولاً مهارکننده‌های پمپ پروتون را برای درمان‌های بلند مدت تجویز می‌کنند. نوزادان باید این داروها را با شکم خالی بخورند تا اسید معده بتواند آن ها را به کار اندازد.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:
  • سایمتیدین (تاگامت HB)
  • فاموتیدین (پدیسید AC)
  • نیزاتیدین (آکسید AR)
  • رانیتیدین (زانتاک 75)
• ازومپرازول (نکزیوم)
• لنزوپرازول (پرواسید)
• امپرازول (پریلوزک، زگرید)
• پانتوپرازول (پروتونیکس)
• رابپرازول (اسیپ هکس)

• عمل جراحی

  متخصص گوارش اطفال، عمل جراحی را فقط برای نوزادانی که به رفلاکس بسیار شدید معده مبتلا هستند توصیه می‌کند. شیر خوران باید مشکلات تنفسی یا فیزیکی ناشی از رفلاکس معده داشته باشند تا بتوان انجام عمل جراحی را برای آن ها مورد ملاحظه قرار داد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

سندرم دیسترس تنفسی

سندرم زجر تنفسی یا دیسترس تنفسی نوزادان (RDS) پی‌آمد رشد ناقص ریه‌ها است و معمولاً در نوزادان نارس مشاهده می‌شود. نوزادان مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی نمی‌توانند به خوبی نفس بکشند.

درمان سندرم زجر تنفسی نوزادان با هدف تسهیل تنفس نوزاد و درمان علت بروز عارضه انجام می‌شود.

سندرم دیسترس تنفسی نوزادان چیست؟

بارداری کامل 40 هفته طول می‌کشد و جنین در این فرصت به طور کامل رشد می‌کند. اندام‌های جنین در هفته چهلم معمولاً کاملاً رشد کرده است.

اگر نوزاد زودتر از موعد مقرر متولد شود یعنی نارس باشد، رشد ریه‌هایش هنوز کامل نشده است. ریه‌های نوزاد نارس نمی‌تواند به خوبی عمل کند و از آنجایی که داشتن ریه‌های سالم

برای سلامت کلی بدن ضروری و حیاتی است، نوزاد نارس با مشکل روبرو می‌شود.

علل

سندرم دیسترس تنفسی در نوزادانی بروز می‌یابد که ریه‌هایشان هنوز به طور کامل رشد نکرده است. سندرم زجر تنفسی در اصل پی‌آمد عدم وجود ماده‌ی لغزنده‌ای به نام سورفاکتانت در ریه‌ها است.

این ماده به ریه‌ها کمک می‌کند تا پر از هوا شوند و کیسه‌های هوا را در حالت باد شده نگه می‌دارد. سورفاکتانت زمانی در ریه‌ها وجود دارد که رشد آنها کامل شده باشد.

سندرم زجر تنفسی نوزادان گاهی از مشکلات ژنتیکی تاثیرگذار بر رشد ریه نشأت می‌گیرد.

علائم

علائم زجر تنفسی در اکثر موارد چند دقیقه پس از تولد بروز می‌یابد. با این حال علائم گاهی تا چند ساعت مشاهده نمی‌شود. علائم سندرم دیسترس تنفسی عبارت است از:

• متمایل به آبی بودن رنگ پوست و غشاهای مخاطی (سیانوز)
• وقفه تنفسی کوتاه (آپنه نوزادی)
• کاهش خروج ادرار
• خرخر و ناله کردن نوزاد
• پهن شدن بینی نوزاد که نشان دهنده تلاش نوزاد برای نفس کشیدن است
• تنفس سریع
• تنفس کم‌عمق
• تنگش نفس و خس خس سینه نوزاد هنگام تنفس
• حرکت‌های غیرعادی تنفسی مانند به عقب کشیده شدن عضله‌های قفسیه سینه حین تنفس

عامل‌های خطر

اکثر موارد دیسترس تنفسی در نوزادانی دیده می‌شود که پیش از هفته سی و هفتم متولد می‌شوند. هر چه رشد ریه‌ها ناقص‌تر باشد، احتمال بروز آر دی اس پس از تولد بالاتر خواهد بود.

این عارضه در نوزادان ترم کامل یعنی متولد شده در هفته چهلم بارداری نادر است. دیگر عامل‌های خطر افزایش دهنده ابتلا به سندرم زجر تنفسی عبارت است از:

• سابقه ابتلا خواهر یا برادر به سندرم زجر تنفسی
• ابتلا مادر به دیابت
• سزارین یا القاء زایمان قبل از کامل شدن دوره بارداری
• مشکلات بارداری که جریان خون را در بدن نوزاد کاهش می‌دهد
• بارداری چندقلویی (دوقلو یا بیشتر)
• زایمان سریع

تشخیص

متخصص اطفال سندرم زجر تنفسی را معمولاً با بهره‌گیری از ترکیبی از روش‌های زیر تشخیص می‌دهد:

• ظاهر، رنگ و تلاش نوزاد برای تنفس، این علائم نشان دهنده نیاز نوزاد به اکسیژن است.
• رادیوگرافی از قفسه سینه برای دیدن ریه‌ها. برای انجام رادیوگرافی یا عکسبرداری با اشعه ایکس انرژی الکترومغناطیسی برای تهیه تصویر از استخوان‌ها و اندام‌های داخلی به کار برده می‌شود و تصویر به دست آمده بر روی فیلم ظاهر می‌شود.
• گازهای خون (آزمایش برای تعیین اکسیژن، دی اکسید کربن و اسید موجود در خون سرخرگی). پایین بودن میزان اکسیژن و بالا بودن میزان دی اکسید کربن موید ابتلا به سندرم دیسترس تنفسی است.
• الکتروکاردیوگرافی (نوار قلب): نوار قلب به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به ناراحتی‌های قلبی با علائم مشابه سندرم دیسترس تنفسی گرفته می‌شود. نوار قلب نوعی اولتراسوند است که منحصراً ساختار و عملکرد قلب را نشان می‌دهد.

درمان پیش از تولد

اگر احتمال زایمان زودرس پیش از هفته سی و چهارم بارداری وجود داشته باشد، درمان سندرم دیسترس تنفسی قبل از زایمان شروع می‌شود.

چند روز قبل از زمان احتمالی زایمان دو تزریق حاوی نوعی داروی کورتیکو استروئیدی در یک روز بر روی مادر انجام می‌شود. داروی کورتیکو استروئیدی رشد ریه‌های نوزاد را تحریک می‌کند.

متخصصان احتمال می‌دهند که کورتیکو استروئید از بروز سندرم زجر تنفسی در سه ماهه سوم بارداری جلوگیری می‌کند.

درمان پس از تولد

اگر از کورتیکو استروئید استفاده نشود یا این دارو در پیشگیری از دیسترس تنفسی موثر نباشد، نوزاد به بخش مراقبت از نوزادان منتقل می‌شود.

اگر علائم خفیف باشد، نوزاد فقط به اکسیژن بیشتری نیاز دارد که معمولاً از راه لوله تنفسی بینی یا انکوباتور دریافت می‌کند.

اکسیژن

برای این که رنگ نوزادان مبتلا به سندرم زجر تنفسی صورتی بماند، نوزاد به اکسیژن بیشتری نیاز خواهد داشت که آن را از یکی از روش‌های زیر دریافت می‌کند:

• اکسیژن مکمل (مقدار بیشتر اکسیژن)
• با قرار دادن هود (کلاهک) پلاستیکی روی قفسه سینه و سر نوزاد
• با استفاده از کانولای بینی (لوله کوچکی که در بینی قرار داده می‌شود و اکسیژن را وارد بینی می‌کند.)
• لوله تنفسی که داخل نای جنین قرار داده می‌شود. این روش انتوباسیون یا لوله گذاری نام دارد. استفاده از لوله تنفسی در صورتی ضرورت می‌یابد که نوزاد خودش نتواند به خوبی نفس بکشد. نوزاد از طریق لوله تنفسی به ونتیلاتور متصل می‌شود، تا تنفسش آسان‌تر شود.
• اگر علائم شدیدتر باشد، نوزاد به دستگاه تنفس مصنوعی متصل می‌شود تا دستگاه به تنفس‌اش کمک کند یا عمل تنفس را برای نوزاد انجام دهد. این درمان‌ها غالباً بلافاصله پس از تولد در بخش زایمان و قبل از انتقال به بخش نوزادان شروع می‌شود.
• دستگاه فشار جریان هوای مثبت دائمی (CPAP): دستگاه مکانیکی تنفسی جریان هوای مداوم یا اکسیژن را وارد مجراهای عبور هوا می‌کند تا گذرگاه‌های هوای ظریف داخل ریه‌ها را باز نگه دارد.

سورفاکتانت

جایگزینی سورفاکتانت با سورفاکتانت مصنوعی: این روش اگر ظرف شش ساعت نخست پس از تولد انجام شود، موثرترین درمان سندرم زجر تنفسی خواهد بود.

جایگزینی سورفاکتانت شدت سندرم دیسترس تنفسی را کاهش می‌دهد. سورفکتانت گاهی به عنوان درمان پیشگیرانه به نوزادانی داده می‌شود که احتمال بروز دیسترس تنفسی در آنان بسیار بالا است.

سورفاکتانت در بقیه موارد روشی نجات دهنده است. دارو به صورت پودر با آب استریل مخلوط می‌شود و از راه لوله تنفسی (ET) به نوزاد داده می‌شود. سورفاکتانت معولاً در چند دوز به نوزاد داده می‌شود.

لوله‌گذاری در رگ

نوزاد از راه لوله متصل به یکی از سیاهرگ‌ها علاوه بر مایعات، مواد مغذی نیز دریافت می‌کند. برخی نوزادان مبتلا به زجر تنفسی فقط تا چند روز برای تنفس به کمک نیاز دارند،

حال آن که بقیه نوزادان، معمولاً نوزادان بسیار نارس، تا چند هفته یا حتی چند ماه به کمک نیاز دارند. نوزادان نارس غالباً به دلیل مشکلات متعدد باید در بیمارستان بستری شوند،

اما معولاً پس از رسیدن به موعد مقرر بارداری وضعیت مساعدی می‌یابند و مرخص می‌شوند. درهر حال مدت زمان بستری شدن نوزاد تا حد زیادی به زمان متولد شدن وی و میزان نارس بودن‌اش بستگی دارد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

تورتیکولی(کج گردانی)

تورتیکولی به معنای کج گردنی است و اگر کودکی این مشکل را داشته باشد سر او به سمت مخالف چانه چرخیده می شود.

در حالی که این بیماری ممکن است دردناک به نظر برسد، معمولا اینطور نیست. هنگامی که کودک با این مشکل متولد می شود آن را تورتیکولی مادرزادی می نامند.

بیماری دیگری به نام تورتیکولی اکتسابی نیز وجود دارد که بعد از تولد ایجاد میشود. در بعضی موارد تورتیکولی اکتسابی چانه ممکن است به همان سمتی که سر چرخیده است متمایل شود.

تورتیکولی در نوزادان نسبتا رایج است. در صد ابتلا به تورتیکولی در پسران و دختران برابر است.

کج گردنی ممکن است هنگام تولد و یا تا 3 ماهگی ایجاد شود. نوزادان متولد شده با تورتیکولی مادرزادی تحرک محدودی در گردن خود دارند

اما با درمان هایی مانند تمرینات کششی و تقویتی اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی در عرض چند ماه میتوانند سر و گردن را به طور کامل حرکت دهند.

علل تورتیکولی (کج گردنی) نوزادان

کج گردنی ممکن است به دلایل بسیاری اتفاق بیفتد. در برخی موارد علت روشن نیست اما شایع ترین علل عبارتند از:

• صدمه ناشی از تولد کودک با دستگاه وکیوم
• جراحات ناشی از انبر جراحی
• بیرون کشیدن نوزاد به شکل نامناسب و با زور توسط پزشک در حین زایمان
• عدم تعادل ستون فقرات در رحم
• تولد غیر طبیعی

گردن کجی اکتسابی می تواند به دلایل زیر باشد:

• التهاب لوزه
• تومورها
• حوادثی مانند سقوط از مکان های بلند
• سندرم گریزل
• دراز کشیدن زیاد در صندلی اتومبیل، کالسکه ها و غیره

در سایر موارد تورتیکولی (کج گردنی) نوزاد می تواند از طریق انتقال ژن به ارث برده شود.

علائم و نشانه ها

کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) مانند بسیاری از نوزادان رفتار می کنند مگر زمانی که نوبت به چرخاندن گردن می شود. کودک با تورتیکولی ممکن است:

• سر را به یک جهت کج کنند (این ممکن است در نوزادان بسیار کوچک دیده شود).
• ترجیح می دهند به جای اینکه با چشم شما را دنبال کنند از بالای شانه به شما نگاه کنند.
• در صورت تغذیه با شیر مادر، فقط یک پستان را ترجیح می دهد.
• سخت تلاش میکنند تا به سمت شما بچرخند و زمانی که نتوانند سر خود را به طور کامل بچرخانند، ناامید می شوند.

بعضی از نوزادان با تورتیکولی (کج گردنی) به دلیل اینکه تمام مدت در یک جهت میخابند دچار سر تخت ( پلاژیوسفالی ) در یک یا هر دو طرف سر میشوند یا ممکن است باعث ایجاد توده کوچکی در گردن یا سر شود که مشابه گره در فشار عضله است. هر دوی این مشکلات با بهتر شدن بیماری تورتیکولی رفع می شود.

تشخیص

به طور کلی معاینه فیزیکی نوزاد ممکن است کجی گردن و فشار عضله و همچنین وجود یک جرم در بخش میانی عضله را نشان دهد. علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش های تشخیصی برای تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس: یک آزمایش تشخیصی که با استفاده از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی تصاویری از بافت ها، استخوان ها و اندام های داخلی برای بررسی ناهنجاری های استخوانی گردن و شانه بر روی فیلم ایجاد میکند.
• معاینه سونوگرافی: یک روش تصویربرداری تشخیصی که از امواج صوتی با فرکانس بالا و یک رایانه برای ایجاد تصاویر عروق خونی، بافت و اندام برای ارزیابی عضله اطراف توده استفاده می کند. سونوگرافی برای مشاهده عملکرد اندام های داخلی و برای ارزیابی جریان خون از طریق عروق مختلف استفاده می شود.

درمان

درمان غیر جراحی

روشهای ساده ای برای کشش و رشد عضلات ضعیف در کودک مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) وجود دارد که متخصص اطفال و یا فیزیوتراپیست کودک به شما نشان می دهند.

به عنوان مثال راه های مناسب برای نگهداری او در هنگام تغذیه و راه های ویژه ای برای قرار دادن او در گهواره برای تشویق به حرکت به سمت ضعیف تر توصیه می شود.

اگر دستورالعمل به درستی انجام شود،بازیابی می تواند در دو ماه یا در موارد شدید 6 تا 12 ماه انجام شود.

کار درمانی

کاردرمانی برای درمان تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی شامل اندازه گیری مهارت های حرکتی کودک و ارزیابی حرکات گردن، دست و پا است.

پزشک شما تمرینات خمیدگی و کششی مختلفی را برای کمک به تقویت عضلات گردن کودک آموزش خواهد داد. برنامه تمرینات خانگی معمولا شامل خم شدن و کشش فعال و غیر فعال در طی بازی و خواب برای گسترش حرکت متقارن است.

موفقیت برنامه تمرینی بستگی به چگونگی شروع درمان اولیه، تعهد والدین و شدت آسیب عضلانی یا وجود گره ماهیچه ای دارد.

تمرینات روی شکم

قرار دادن نوزاد روی شکم برای مدت کوتاهی در هنگام بیداری یک تمرین مهم است زیرا به تقویت عضلات گردن و شانه کمک می کند و کودک شما را برای خزیدن آماده می کند.

این تمرین مخصوصا برای کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) و سر تخت مفید است و در واقع می تواند به درمان هر دو مشکل در یک زمان کمک کند. در ادامه چگونگی انجام این کار بیان میشود:

نوزاد را روی دامان به شکم بخوابانید. کودک را طوری قرار دهید که صورتش به سمت شما نباشد.

سپس با کودک خود صحبت کنید یا او را بخوانید و تشویق کنید که به سمت شما برگردد. این تمرین را برای 10 تا 15 دقیقه تمرین کنید.

جراحی

در برخی موارد کار درمانی ممکن است به تنهایی برای درمان کامل تورتیکولی کافی نباشد. اگر نوزاد تا 18 ماهگی هنوز عضلات گردن ضعیف داشته باشد متخصص اطفال ممکن است

شما را به یک جراح ارتوپد ارجاع دهد. همیشه قبل از انتخاب عمل جراحی تمام تلاش خود را برای بهبودی از طریق کار درمانی انجام دهید. جراحی می تواند به بهبود عضلات برای بهبود کامل کمک کند.

روند درمان

اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) از طریق تغییر موقعیت و تمرینات کششی بهتر می شوند. درمان کامل ممکن است به مدت 6 ماه و در بعضی موارد یک سال یا بیشتر طول بکشد.

تمرینات کششی برای درمان تورتیکولی اگر بین 3 تا 6 ماهگی شروع شود به احتمال زیاد به خوبی موثر خواهند بود. اگر متوجه شوید که تورتیکولی کودک شما با کشش بهبود نمی یابد با پزشک خود صحبت کنید.

کودک شما ممکن است داوطلب مناسبی برای عمل جراحی آزادسازی عضله باشد که درمان بسیاری از موارد تورتیکولی است که تنها با کار درمانی بهبود نمی یابد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

ادرار سوختگی

هنگامی که کودک زیبای شما متولد می‌شود، پوست او از هر لحاظ عالی است. پوست کودک صاف‌تر و نرم‌تر از تمام دوران زندگی‌اش است.

شما از اینکه ببینید کودک از خواب بیدار شده و پشت او در اثر پوشک قرمز شده و خارش دارد، نگران می‌شوید. راش پوشکی یک وضعیت رایج است که باعث می‌شود

پوست کودک قرمز، زخم، حساس و زبر شود. در اکثر موارد این مشکل با کمی تغییر در نحوه‌ی استفاده از پوشک رفع می‌شود.

راش پوشکی یا ادرار سوختگی چه شکلی است؟

اگر کودکتان به راش پوشکی مبتلا شود، شما متوجه خواهید شد. پوست اطراف پوشک قرمز و متورم خواهد بود و ممکن است دانه هایی نیز زده باشد.

محل مورد نظر ممکن است در هنگام لمس کردن گرم باشد و اگر راش درمان نشود ممکن است تاول بزند یا پوسته پوسته شود. راش پوشکی ممکن است اندام تناسلی، بین ران‌ها و باسن‌های کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

راش پوشکی با چند لکه کوچک شروع می‌شود و پس از چندین بار تعویض پوشک به اطراف گسترش یابد یا ممکن است لکه‌ها کاملا ناگهانی ظاهر شوند.

اگر راش پوشکی شدید شود ممکن است پوست حساس کودک در هنگام مدفوع ترک بخورد و لکه‌های خون روی پوشک کودک به جا گذارد. اگر راش پوشکی شدید نباشد، خیلی کودک را اذیت نمی‌کند.

اما اگر باعث درد شود کودک پس از ادرار یا زمانی که پوشک او را تعویض می‌کنید گریه خواهد کرد یا ممکن است فقط کمی ناراحت و بداخلاق به نظر برسد.

علل راش پوشکی

اسهال

ابتلا به راش پوشکی در کودکان مبتلا به اسهال رایج است زیرا آنزیم‌های موجود در مدفوع نوزاد که باعث تحریک پوست او می‌شوند در مدفوعی اسهالی فعال‌تر از مدفوع معمولی هستند.

آنتی بیوتیک‌ها

گاهی وجود برفک که نوعی عفونت قارچی است باعث ایجاد راش پوشکی می‌شود. استفاده از آنتی بیوتیک‌ها احتمال ایجاد برفک را زیاد می‌کند، بنابرای اگر به نوزاد آنتی بیوتیک می‌دهید، کودک تا زمانی که آنتی بیوتیک مصرف می‌کند بیشتر مستعد ابتلا به راش پوشکی خواهد بود.

برفک دهانی

حتی اگر نوزاد آنتی بیوتیک مصرف نکند نیز احتمال ایجاد راش پوشکی وجود دارد. در برخی موارد، کودکانی که برفک دهانی دارند نیز قارچ را از طریق سیستم گوارش به مدفوع منتقل کرده و باعث عفونت قسمت زیر پوشک می‌شوند.

سوزش

اگر پوشک و مدفوع (یا فقط پوشک) برای مدت طولانی روی پوست بماند و با پوست در تماس باشد، پوست دچار سوزش می‌شود.

عفونت

ادرار میزان PH پوست را تغییر داده و باعث رشد راحت‌تر باکتری و قارچ می‌شود. ماده‌ای که مانع انتقال رطوبت به بیرون می‌شود نیز جریان هوا را مسدود کرده و باعث ایجاد محیطی گرم و مرطوب می‌شود که محیطی مناسب برای رشد باکتری و قارچ و در نتیجه ایجاد راش پوستی است.

آلرژی

کودکانی که پوست حساس دارند نیز مبتلا به راش پوشکی می‌شوند. انواع خاصی از آلرژی‌ها، مانند آلرژی به مواد پاک کننده، صابون‌ها، پوشک‌ها (یا رنگ پوشک‌ها)، یا خشک کننده‌های نوزاد ممکن است بر پوست‌های حساس تاثیر گذاشته و باعث ایجاد راش شوند. گاهی، راش پوشکی در اثر عدم توانایی در هضم لاکتوز یا آلرژی غذایی در کودک به وجود می‌آید.

چه موقع باید با پزشک مشورت کنم؟

اگر راش از بین نرفت، بدتر شد، یا اگر پوست کودک زخم‌ شد، باید با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر کودک تب دارد، از راش‌ها عفونت خارج می‌شود، یا اگر کودک بیشتر از همیشه بهانه می‌گیرد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

درمان ادرار سوختگی

کرم

پزشک بر اساس نوع راش، برای کودک کرم ضد قارچ یا آنتی بیوتیک تجویز می‌کند یا ممکن است توصیه‌هایی برای تغییر نحوه‌ی پوشک کردن کودک به شما بدهد. گاهی اگر تغییرات به بهبود راش‌های ناشی از آلرژی کمک نکرد، پزشک یک کرم استروئیدی ملایم را برای چند روز تجویز می‌کند تا راش از بین برود.

مراقبت‌های خانگی

برای کمک به بهبود راش پوشکی، پوشک کودک را مرتب بررسی کنید و در صورت خیس بودن یا کثیف شدن آن را عوض کنید. محل پوشک را به آرامی با آب و صابون بشویید و خشک کنید.

کرم‌ها و پمادهایی که دارای اکسید روی یا وازلین هستند برای نرم کردن و حفاظت از پوست در برابر رطوبت مفید می‌باشند. باید پس از تعویض پوشک لایه ضخیمی از این کرم‌ها (مانند خامه روی کیک) را به محل مالید.

برخی از متخصصین می‌گویند که اجازه دهید کودک روزی چند ساعت بدون پوشک باشد تا پوست تحریک شده خشک شود و استراحت کند.

این بهترین راه حل است به شرطی که کودک را روی یک تخت با ملافه ضد آب، یا روی یک تشک بزرگ بر روی زمین بخوابانید.

راش پوشکی چه مدت باقی می‌ماند؟

معمولا راش پوشکی پس از دو تا سه روز مراقبت خانگی برطرف می‌شود هرچند گاهی ممکن است بیشتر نیز طول بکشد.

مدت زمان باقی ماندن راش پوشکی به علت ایجاد راش و نحوه درمان آن بستگی دارد. برخی از راش‌های پوشکی با درمان، چند روز باقی می‌مانند و راش‌های شدیدتر ممکن است چند هفته باقی بمانند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند