زردی ناشی از شیر مادر

پس از تولد نوزاد، برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت از نوزاد تازه متولد شده رایج است. یکی از عارضه‌های که مراقبت کننده باید از آن مراقبت و نظارت کند زردی است.

زردی در اکثر نوزادان طبیعی است. با این حال اگر زردی خارج از محدوده‌ی طبیعی ظاهر شود پس از آن اقداماتی برای تحت کنترل قرار دادن آن انجام می‌شود. زردی در نوزادان شیرده بیشتر شایع است

و بیشتر به طول می‌انجامد. زردی ناشی از شیر سینه مادر نوعی زردی است که با تغذیه‌ی شیر مادر همراه است. معمولا یک هفته پس از تولد اتفاق می‌افتد. این وضعیت می‌تواند گاهی اوقات تا 12 هفته ادامه یابد،

اما به ندرت باعث ایجاد عوارض در نوزادان شیرخوار سالم می‌شود. زردی ناشی از شیر مادر نادر است و کمتر از 3 درصد نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که زردی رخ می‌دهد،

معمولا هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و در نهایت به خودی خود از بین می‌رود. ادامه دادن شیر مادر به کودک بی‌خطر است.

زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟

زردی عارضه‌ای است که می‌تواند در نوزاد تازه متولد شده 2 تا 3 روزه رخ دهد. زردی، زرد رنگ بودن پوست یا سفیدی چشم‌ها است که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد است.

زردی به طور معمول اول روی صورت ظاهر می‌شود و سپس به سمت بدن، قفسه سینه، شکم، بازو و پاها حرکت می‌کند. زردی در نور طبیعی بهتر دیده می‌شود و در نوزادان با پوست تیره سخت‌تر دیده می‌شود.

اگر زردی مشکوک باشد، ارائه کننده خدمات بهداشتی برای اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین در خون، آزمایش‌های خون انجام می‌دهد.

چه عواملی باعث زردی در نوزاد شیرخوار می‌شود؟

زردی فیزیولوژیکی

زردی فیزیولوژیکی رایج‌ترین و طبیعی‌ترین نوع زردی در نوزادان است که می‌تواند تا 60٪ از نوزادان کامل در اولین هفته تولد را تحت تاثیر قرار دهد

و به علت سطح بیلی‌روبین بالا رخ می‌دهد. بیلی‌روبین ماده‌ای است که توسط تفکیک عادی سلول‌های خون قرمز تولید می‌شود، که توسط کبد پردازش شده و حذف می‌شود.

هنگامی که کبد کودک به اندازه کافی برای حذف بیلی‌روبین از جریان خون، موثر عمل نکند زردی گسترش می‌یابد.

هنگامی که نوزاد شروع به بالغ شدن می‌کند و میزان سلول‌های قرمز خون آن کاهش می‌یابد، زردی بدون اثرات پایدار روی نوزاد از بین می‌رود. این معمولا حدود 1 تا 2 هفته پس از تولد رخ می‌دهد.

زردی شیر مادر

زردی شیر مادر زردی‌ای است که پس از از بین رفتن زردی فیزیولوژیک همچنان ادامه دارد که در نوزادان سالم، کامل و شیرخوار هم دیده می‌شود.

هیچ علت شناخته شده‌ای برای این نوع زردی وجود ندارد، گرچه تصور می‌شود که ممکن است با یک ماده در شیر مادر که فروپاشی بیلی‌روبین را مسدود می‌کند، در ارتباط باشد.

زردی شیر مادر ارثی است. با این وجود، این شکل از زردی، به این معنی نیست که شیر مادر مشکلی دارد و شیردهی باید متوقف شود. اکثر نوزادانی که دارای زردی واقعی شیر مادر هستند

(فقط 0.5٪ تا 2.4٪ از تمام نوزادان) ممکن است افزایش دیگری در میزان سطح بیلیروبین در حدود 14 روز داشته باشند.

سطح بیلی‌روبین در نهایت کاهش خواهد یافت. زردی شیر مادر می‌تواند برای 3 تا 12 هفته پس از تولد ادامه یابد، اما تا زمانی که کودک به خوبی تغذیه می‌شود

و سطوح بیلی‌روبین نظارت می‌شود، به ندرت به عوارض جدی منجر می‌شود. زردی شیر مادر باید از زردی شیردهی، که زردی ناشی از مصرف کم شیر است، نیز متفاوت باشد.

زردی شیردهی

زردی شیردهی زمانی ایجاد می‌شود که کودک شیر کافی نداشته باشد که مربوط به زردی ناشی از شیر مادر نیست. مقادیر مناسب شیر مادر باعث افزایش حرکات روده کودک می‌شود که مانع ساخت بیلی‌روبین می‌شود.

زردی ناشی از شیر مادر می‌تواند هنگامی رخ دهد که یک نوزاد شروع خوبی در تغذیه با شیر مادر ندارد، به خوبی پستان را نمی‌گیرد یا با جایزیگن‌های دیگری مکمل شده است که در شیردهی اختلال ایجاد می‌کنند.

زردی شیردهی اغلب خودش با افزایش شیردهی و کمک مشاور شیردهی برای اطمینان از مصرف مقدار کافی شیر در نوزاد، رفع می‌شود.

درمان

اگر میزان بیلی‌روبین کمتر از 20 میلی گرم باشد، درمان‌های زیر برای زردی ناشی از شیر مادر و زردی شیردهی در نوزاد کامل و سالم استفاده می‌شود:

• شیردهی را به 8 تا 12 بار در طول روز افزایش دهید. بهترین راه برای کاهش میزان بیلی‌روبین کمک به حذف آن است. افزایش شیردهی منجر به افزایش حرکت روده می‌شود که بیلی‌روبین را تخلیه می‌کند.
• با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به اندازه کافی سینه را می‌گیرد، به طوری که بتواند هر مقدار شیر لازم است بخورد. نگرفتن مناسب نوک سینه توسط نوزاد تاثیر مستقیمی بر روی میزان شیری که نوزاد دریافت می‌کند دارد.
• اگر یک مکمل برای افزایش مصرف کودک توصیه شده باشد، با یک متخصص شیردهی مشورت کنید تا کمک شیردهی دریافت نمایید. مادر نیز در این زمان برای قطع نکردن تولید شیر خود، شیر را پمپ می‌کند. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه شیر مادر بصورت بیان شده یا ترکیبی از شیر مادر و شیر خشک بهترین راه برای عدم قطع رابطه شیردهی می‌باشد.
• به ندرت وقفه تغذیه با شیر مادر یک درمان مؤثر برای زردی در یک نوزاد شیرخوار است. اگر سطح بیلی‌روبین نوزاد به 20 میلیگرم یا بالاتر برسد توصیه‌ی متوقف کردن شیردهی به مدت 24 ساعت ممکن است همراه با فوتوگرافی انجام شود. این به طور قابل توجهی می‌تواند سطح بیلی‌روبین را کاهش دهد. پس از 24 ساعت، مادر می‌تواند شیردهی را از سر بگیرد. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه مکمل و پمپ کردن در طول این دوره‌ی ۲۴ ساعته بهترین راه برای جلوگیری از هرگونه مشکل در رابطه شیردهی خواهد بود.
• در صورتی که فتوتراپی توصیه شده باشد (معمولاً تنها در صورتی که میزان بیلی‌روبین به بالای ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم برسد)، با متخصص خود در مورد استفاده از پتوی فیبر نوری صحبت کنید. آنها را می‌توان به خانه برد و شیردهی را بدون توقف ادامه داد. افزایش میزان شیردهی و استفاده از چراغ‌های بیلی‌روبین باید سطح بیلی‌روبین را به طور موثری کاهش دهد.

در صورتی که یک کودک نارس باشد یا دارای مشکلات سلامتی باشد، برنامه درمان باید توسط متخصص تنظیم شود.

چرا نباید شما انجام دهید؟

• اضافه کردن آب قند: در حقیقت این کار می‌تواند با تداخل در مصرف شیر مادر و تولید شیر باعث بدتر شدن زردی شود. همچنین می‌تواند کاهش میزان بیلی‌روبین را به تاخیر بی‌اندازد.
• قطع شیردهی: این کار می‌تواند در نهایت باعث بدتر شدن زردی شود و تلاش مادر برای تامین بهترین مواد غذایی برای فرزند خود را ناکام بگذارد.

تغذیه مکرر و اثربخش شیر مادر بهترین راه برای کاهش زردی است.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند