تورتیکولی(کج گردانی)

تورتیکولی به معنای کج گردنی است و اگر کودکی این مشکل را داشته باشد سر او به سمت مخالف چانه چرخیده می شود.

در حالی که این بیماری ممکن است دردناک به نظر برسد، معمولا اینطور نیست. هنگامی که کودک با این مشکل متولد می شود آن را تورتیکولی مادرزادی می نامند.

بیماری دیگری به نام تورتیکولی اکتسابی نیز وجود دارد که بعد از تولد ایجاد میشود. در بعضی موارد تورتیکولی اکتسابی چانه ممکن است به همان سمتی که سر چرخیده است متمایل شود.

تورتیکولی در نوزادان نسبتا رایج است. در صد ابتلا به تورتیکولی در پسران و دختران برابر است.

کج گردنی ممکن است هنگام تولد و یا تا 3 ماهگی ایجاد شود. نوزادان متولد شده با تورتیکولی مادرزادی تحرک محدودی در گردن خود دارند

اما با درمان هایی مانند تمرینات کششی و تقویتی اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی در عرض چند ماه میتوانند سر و گردن را به طور کامل حرکت دهند.

علل تورتیکولی (کج گردنی) نوزادان

کج گردنی ممکن است به دلایل بسیاری اتفاق بیفتد. در برخی موارد علت روشن نیست اما شایع ترین علل عبارتند از:

• صدمه ناشی از تولد کودک با دستگاه وکیوم
• جراحات ناشی از انبر جراحی
• بیرون کشیدن نوزاد به شکل نامناسب و با زور توسط پزشک در حین زایمان
• عدم تعادل ستون فقرات در رحم
• تولد غیر طبیعی

گردن کجی اکتسابی می تواند به دلایل زیر باشد:

• التهاب لوزه
• تومورها
• حوادثی مانند سقوط از مکان های بلند
• سندرم گریزل
• دراز کشیدن زیاد در صندلی اتومبیل، کالسکه ها و غیره

در سایر موارد تورتیکولی (کج گردنی) نوزاد می تواند از طریق انتقال ژن به ارث برده شود.

علائم و نشانه ها

کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) مانند بسیاری از نوزادان رفتار می کنند مگر زمانی که نوبت به چرخاندن گردن می شود. کودک با تورتیکولی ممکن است:

• سر را به یک جهت کج کنند (این ممکن است در نوزادان بسیار کوچک دیده شود).
• ترجیح می دهند به جای اینکه با چشم شما را دنبال کنند از بالای شانه به شما نگاه کنند.
• در صورت تغذیه با شیر مادر، فقط یک پستان را ترجیح می دهد.
• سخت تلاش میکنند تا به سمت شما بچرخند و زمانی که نتوانند سر خود را به طور کامل بچرخانند، ناامید می شوند.

بعضی از نوزادان با تورتیکولی (کج گردنی) به دلیل اینکه تمام مدت در یک جهت میخابند دچار سر تخت ( پلاژیوسفالی ) در یک یا هر دو طرف سر میشوند یا ممکن است باعث ایجاد توده کوچکی در گردن یا سر شود که مشابه گره در فشار عضله است. هر دوی این مشکلات با بهتر شدن بیماری تورتیکولی رفع می شود.

تشخیص

به طور کلی معاینه فیزیکی نوزاد ممکن است کجی گردن و فشار عضله و همچنین وجود یک جرم در بخش میانی عضله را نشان دهد. علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش های تشخیصی برای تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس: یک آزمایش تشخیصی که با استفاده از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی تصاویری از بافت ها، استخوان ها و اندام های داخلی برای بررسی ناهنجاری های استخوانی گردن و شانه بر روی فیلم ایجاد میکند.
• معاینه سونوگرافی: یک روش تصویربرداری تشخیصی که از امواج صوتی با فرکانس بالا و یک رایانه برای ایجاد تصاویر عروق خونی، بافت و اندام برای ارزیابی عضله اطراف توده استفاده می کند. سونوگرافی برای مشاهده عملکرد اندام های داخلی و برای ارزیابی جریان خون از طریق عروق مختلف استفاده می شود.

درمان

درمان غیر جراحی

روشهای ساده ای برای کشش و رشد عضلات ضعیف در کودک مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) وجود دارد که متخصص اطفال و یا فیزیوتراپیست کودک به شما نشان می دهند.

به عنوان مثال راه های مناسب برای نگهداری او در هنگام تغذیه و راه های ویژه ای برای قرار دادن او در گهواره برای تشویق به حرکت به سمت ضعیف تر توصیه می شود.

اگر دستورالعمل به درستی انجام شود،بازیابی می تواند در دو ماه یا در موارد شدید 6 تا 12 ماه انجام شود.

کار درمانی

کاردرمانی برای درمان تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی شامل اندازه گیری مهارت های حرکتی کودک و ارزیابی حرکات گردن، دست و پا است.

پزشک شما تمرینات خمیدگی و کششی مختلفی را برای کمک به تقویت عضلات گردن کودک آموزش خواهد داد. برنامه تمرینات خانگی معمولا شامل خم شدن و کشش فعال و غیر فعال در طی بازی و خواب برای گسترش حرکت متقارن است.

موفقیت برنامه تمرینی بستگی به چگونگی شروع درمان اولیه، تعهد والدین و شدت آسیب عضلانی یا وجود گره ماهیچه ای دارد.

تمرینات روی شکم

قرار دادن نوزاد روی شکم برای مدت کوتاهی در هنگام بیداری یک تمرین مهم است زیرا به تقویت عضلات گردن و شانه کمک می کند و کودک شما را برای خزیدن آماده می کند.

این تمرین مخصوصا برای کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) و سر تخت مفید است و در واقع می تواند به درمان هر دو مشکل در یک زمان کمک کند. در ادامه چگونگی انجام این کار بیان میشود:

نوزاد را روی دامان به شکم بخوابانید. کودک را طوری قرار دهید که صورتش به سمت شما نباشد.

سپس با کودک خود صحبت کنید یا او را بخوانید و تشویق کنید که به سمت شما برگردد. این تمرین را برای 10 تا 15 دقیقه تمرین کنید.

جراحی

در برخی موارد کار درمانی ممکن است به تنهایی برای درمان کامل تورتیکولی کافی نباشد. اگر نوزاد تا 18 ماهگی هنوز عضلات گردن ضعیف داشته باشد متخصص اطفال ممکن است

شما را به یک جراح ارتوپد ارجاع دهد. همیشه قبل از انتخاب عمل جراحی تمام تلاش خود را برای بهبودی از طریق کار درمانی انجام دهید. جراحی می تواند به بهبود عضلات برای بهبود کامل کمک کند.

روند درمان

اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) از طریق تغییر موقعیت و تمرینات کششی بهتر می شوند. درمان کامل ممکن است به مدت 6 ماه و در بعضی موارد یک سال یا بیشتر طول بکشد.

تمرینات کششی برای درمان تورتیکولی اگر بین 3 تا 6 ماهگی شروع شود به احتمال زیاد به خوبی موثر خواهند بود. اگر متوجه شوید که تورتیکولی کودک شما با کشش بهبود نمی یابد با پزشک خود صحبت کنید.

کودک شما ممکن است داوطلب مناسبی برای عمل جراحی آزادسازی عضله باشد که درمان بسیاری از موارد تورتیکولی است که تنها با کار درمانی بهبود نمی یابد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند