رفلاکس معده

وقتی که کودک غذا می‌خورد، غذا از گلو از طریق مری که به آن لوله گوارشی هم گفته می‌شود، وارد معده می‌شود. زمانی که غذا به معده رسید، یک حلقه از عضلات از بازگشت غذا به مری جلوگیری می‌کنند.

اگر این عضلات به درستی بسته نشوند، غذا می‌تواند به سمت مری بازگردد که به این عارضه رفلاکس معده به مری (ریفلاکس گاستروازوفاژیال) گفته می‌شود.

اگر رفلاکس معده به مری مشکل‌ساز شود به آن رفلاکس معده اتلاق می‌شود. رفلاکس گاستروازوفاژیال یک فرایند خود محدودکننده شایع در نوزادان است که معمولاً 6 تا 12 ماه پس از تولد بهبود می‌یابد.

رفلاکس معده به مری چیست؟

رفلاکس گاستروزوفاژیال زمانی اتفاق می‌افتد که محتویات شکم به سمت عقب بازمی‌گردد. معمولاً از دهان شیرخواران (کودکان زیر دو سال) مبتلا به رفلاکس معده

به مری مایعی شامل بزاق و اسیدهای معده بیرون می‌آید. اسید معده که به پوشش مری کودک شیرخوار برخورد می‌کند باعث سوزش سر دل می‌شود که به آن ترش کردن هم گفته می‌شود.

شیوع بیماری رفلاکس معده به مری در نوزادان به چه میزان است؟

رفلاکس در نوزادان بسیار شایع است. حدود نیمی از شیرخواران در سه ماهه اول پس از تولد چندین مرتبه در روز بالا می‌آورند. در برخی موارد، نوزادان تا سنین 12 تا 14 ماهگی به این عارضه مبتلا هستند.

رفلاکس معده چیست؟

رفلاکس معده به مری یک بیماری جدی و بلند مدت است که در آن اسید معده باعث تحریک مری می‌شود.

رفلاکس معده در نوزادان چقدر شیوع دارد؟

بیماری رفلاکس معده یک بیماری شایع در بین شیرخواران است. دوسوم نوزادان چهارماهه علائم بیماری رفلاکس معده را دارند. پس از یک سالگی حداکثر 10 درصد از کودکان به علائم رفلاکس معده مبتلا هستند.

تفاوت بین بیماری رفلاکس معده به مری و رفلاکس معده در چیست؟

نوزادان مبتلا به علائمی که آن ها را از غذا خوردن بازمی‌دارد یا آن هایی که تا سنین 12 تا 14 ماهگی به بیماری رفلاکس معده به مری مبتلا هستند در واقع به رفلاکس معده مبتلا شده‌اند.

اگر شما فکر می‌کنید که فرزندتان به رفلاکس معده مبتلا شده است باید او را نزد پزشک ببرید.

علت ابتلا به رفلاکس معده به مری و رفلاکس معده در شیرخوران چیست؟

رفلاکس گاستروزوفاژیال زمانی اتفاق می‌افتد که اسفنکتر پایینی مری به طور کامل شکل نگرفته باشد و عضلات نتوانند از بازگشت محتویات معده به مری جلوگیری کنند.

زمانی که محتویات معده وارد مری شد، نوزاد استفراغ کرده یا بالا می‌آورد. زمانی که اسفنکتر نوزاد به طور کامل شکل گرفت، از آن به بعد نباید دیگر بالا بیاورد.

رفلاکس معده زمانی اتفاق می‌افتد که عضله اسفنکتر پایینی مری ضعیف یا شل باشد. این ضعف یا شلی عضله باعث می‌شود که محتویات معده بتوانند به سمت مری بازگردند.

علائم

علائم اصلی رفلاکس در نوزادان بالا آوردن بیش از حد معمول است. نوزادان مبتلا به رفلاکس معده ممکن است یک یا چند علامت از علائم زیر را داشته باشند:

• کمر درد معمولاً در هنگام غذا خوردن یا پس از آن
• کولیک :گریه کردنی که بیش از 3 ساعت در روز بدون دلیل پزشکی طول بکشد.
• سرفه
• استفراغ یا مشکل بلع
• تحریک‌پذیری به خصوص پس از غذا خوردن
• ذات‌الریه: یک عفونت در یک یا دو ریه
• تغذیه بد یا شیر نخوردن نوزاد
• اختلال در رشد و سوءتغذیه
• عدم وزن گیری نوزاد
• مشکلات تنفسی در نوزاد
• استفراغ
• کاهش وزن نوزاد
• خس‌خس سینه: صدای شدید خس‌خس سینه در هنگام نفس کشیدن نوزاد

چه موقع باید به پزشک مراجعه کرد؟

در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:

• استفراغ زیاد نوزاد
• استفراغ شدید و جهنده مرتب به خصوص در نوزادان کمتر از دو ماه
• مایع استفراغی که مشخصات زیر را داشته باشد.بروز مشکلات تنفسی پس از استفراغ و بالا آوردن
  • استفراغ زرد یا سبز رنگ
  • استفراغ پنیری شکل یا قهوه‌ای رنگ
  • استفراغ خونی
• غالباً نوزاد از شیر خوردن امتناع کرده و به همین دلیل وزن او کم شده و رشد وی دچار اختلال می‌شود.
• گریه مدام سه ساعت یا بیشتر در روز و تحریک‌پذیری بیش از حد معمول
• بروز علائم کم‌آبی در بدن مانند خشک بودن پوشک یا بهانه‌گیری زیاد

تشخیص

پزشک معمولاً با پرسش برخی سؤالات در مورد علائم نوزاد و انجام معاینات بالینی می‌تواند بیماری را تشخیص دهد. آزمایش‌هایی که برای کمک به تشخیص انجام می‌شوند عبارتند از:

• سونوگرافی
• تست‌های آزمایشگاهی: آزمایش خون و آزمایش ادرار می‌تواند به تشخیص کمک کرده و بیماری‌های احتمالی دیگر که موجب استفراغ و کاهش وزن می‌شوند را رد نماید.
• بررسی PH مری: برای سنجش میزان اسیدی بودن مری کودک، پزشک یک لوله باریک از طریق دهان یا بینی نوزاد وارد مری او می‌کند. لوله به دستگاهی متصل است که میزان اسیدی بودن مری را نشان می‌دهد. نوزاد شما ممکن است برای انجام این آزمایش در بیمارستان بستری شود.
• عکس‌برداری به وسیله اشعه ایکس: این عکس‌ها ناهنجاری‌های دستگاه گوارش مانند انسداد را نشان می‌دهد. ممکن است قبل از انجام این آزمایش تصویری، مایع کنتراست (باریم) به کودک شما داده شود.
• آندوسکوپی فوقانی: یک لوله مخصوص که سر آن یک دوربین تعبیه شده است (اندوسکوپ) از طریق دهان کودک وارد مری، معده و قسمت اول روده وی می‌شود. نمونه بافت برای آنالیز برداشته می‌شود. معمولاً آندوسکوپی برای نوزادان و کودکان تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

اقدامات درمانی

درمان رفلاکس معده به علائم نوزاد و سن او بستگی داشته و شامل تغییرات غذایی و دارو درمانی یا انجام عمل‌های جراحی می‌شود.

تغییرات غذایی

پزشک در وهله اول اقدامات درمانی را برای درمان رفلاکس معده با تغییر روش‌های شیر دادن به نوزادی که رفلاکس معده دارد آغاز می‌کند. پزشک ممکن است انجام اقدامات زیر را توصیه کند:

• یک قاشق غذاخوری برنج به ازای هر 50 گرم شیر در شیشه شیر نوزاد اضافه کنید. در صورتی که این مخلوط غلیظ شد شما باید سر شیشه را تغییر داده و کمی گشادتر کنید. این فرمول را تغییر ندهید مگر این که پزشک به شما دستور دهد.
• برای کودکانی که از شیر مادر تغذیه می‌کنند، شیر را در بطری ذخیره کرده و به آن برنج را اضافه کنید.
• شیرخوار باید پس از خوردن هر 25 تا 50 گرم از این مخلوط آروغ بزند و در صورتی که از شیر مادر تغذیه می‌کند پس از تعویض هر سینه باید آروغ بزند.
• از دادن شیر زیاد به نوزاد پرهیز کنید. مقدار شیر توصیه شده را مطابق فرمول به نوزاد بدهید.
• پس از شیر خوردن، نوزاد را 30 دقیقه صاف نگه دارید.
• اگر پزشک تشخیص داد که نوزاد به پروتئین شیر حساسیت دارد باید به مدت 2 تا 4 هفته به نوزاد پروتئین هیدرولیز شده بدهید. فرمول این نوع پروتئین به گونه‌ای است که به راحتی تجزیه شده و هضم می‌شود.

داروهای تجویزی

پزشک متخصص نوزادان و اطفال ممکن است داروهایی را برای درمان رفلاکس معده تجویز نماید تا اسید معده کودک کاهش یابد.

پزشک فقط در صورتی این داروها را تجویز می‌کند که رفلاکس معده کودک ادامه داشته باشد یا علائم زیر وجود داشته باشد:

• شما سعی در تغییر نحوه شیر دادن به کودک داشته باشید.
• نوزاد در خوابیدن و شیر خوردن دچار مشکل باشد.
• نوزاد به درستی رشد نکرده باشد.
• مسدودکننده‌های H2: مسدودکننده‌های H2 تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. این داروها در کوتاه مدت علائم ناشی از رفلاکس معده را در نوزاد کاهش می‌دهند. این داروها همچنین به بهبود مری نیز کمک می‌کنند. پزشک ممکن است داروهای مسدودکننده H2 را تجویز کند که برخی از آن ها عبارتند از:مهارکننده‌های پمپ پروتون. مهارکننده‌های پمپ پروتون تولید اسید معده را کاهش می‌دهند. این مهارکننده‌ها بهتر از مسدودکننده‌های H2 علائم رفلاکس معده را درمان می‌کنند. این داروها همچنین می‌توانند پوشش مری نوزادان را نیز بهبود دهند. پزشکان معمولاً مهارکننده‌های پمپ پروتون را برای درمان‌های بلند مدت تجویز می‌کنند. نوزادان باید این داروها را با شکم خالی بخورند تا اسید معده بتواند آن ها را به کار اندازد.
• مهارکننده‌های پمپ پروتون انواع مختلفی دارند که برخی از آن ها عبارتند از:
  • سایمتیدین (تاگامت HB)
  • فاموتیدین (پدیسید AC)
  • نیزاتیدین (آکسید AR)
  • رانیتیدین (زانتاک 75)
• ازومپرازول (نکزیوم)
• لنزوپرازول (پرواسید)
• امپرازول (پریلوزک، زگرید)
• پانتوپرازول (پروتونیکس)
• رابپرازول (اسیپ هکس)

• عمل جراحی

  متخصص گوارش اطفال، عمل جراحی را فقط برای نوزادانی که به رفلاکس بسیار شدید معده مبتلا هستند توصیه می‌کند. شیر خوران باید مشکلات تنفسی یا فیزیکی ناشی از رفلاکس معده داشته باشند تا بتوان انجام عمل جراحی را برای آن ها مورد ملاحظه قرار داد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

سندرم دیسترس تنفسی

سندرم زجر تنفسی یا دیسترس تنفسی نوزادان (RDS) پی‌آمد رشد ناقص ریه‌ها است و معمولاً در نوزادان نارس مشاهده می‌شود. نوزادان مبتلا به سندرم دیسترس تنفسی نمی‌توانند به خوبی نفس بکشند.

درمان سندرم زجر تنفسی نوزادان با هدف تسهیل تنفس نوزاد و درمان علت بروز عارضه انجام می‌شود.

سندرم دیسترس تنفسی نوزادان چیست؟

بارداری کامل 40 هفته طول می‌کشد و جنین در این فرصت به طور کامل رشد می‌کند. اندام‌های جنین در هفته چهلم معمولاً کاملاً رشد کرده است.

اگر نوزاد زودتر از موعد مقرر متولد شود یعنی نارس باشد، رشد ریه‌هایش هنوز کامل نشده است. ریه‌های نوزاد نارس نمی‌تواند به خوبی عمل کند و از آنجایی که داشتن ریه‌های سالم

برای سلامت کلی بدن ضروری و حیاتی است، نوزاد نارس با مشکل روبرو می‌شود.

علل

سندرم دیسترس تنفسی در نوزادانی بروز می‌یابد که ریه‌هایشان هنوز به طور کامل رشد نکرده است. سندرم زجر تنفسی در اصل پی‌آمد عدم وجود ماده‌ی لغزنده‌ای به نام سورفاکتانت در ریه‌ها است.

این ماده به ریه‌ها کمک می‌کند تا پر از هوا شوند و کیسه‌های هوا را در حالت باد شده نگه می‌دارد. سورفاکتانت زمانی در ریه‌ها وجود دارد که رشد آنها کامل شده باشد.

سندرم زجر تنفسی نوزادان گاهی از مشکلات ژنتیکی تاثیرگذار بر رشد ریه نشأت می‌گیرد.

علائم

علائم زجر تنفسی در اکثر موارد چند دقیقه پس از تولد بروز می‌یابد. با این حال علائم گاهی تا چند ساعت مشاهده نمی‌شود. علائم سندرم دیسترس تنفسی عبارت است از:

• متمایل به آبی بودن رنگ پوست و غشاهای مخاطی (سیانوز)
• وقفه تنفسی کوتاه (آپنه نوزادی)
• کاهش خروج ادرار
• خرخر و ناله کردن نوزاد
• پهن شدن بینی نوزاد که نشان دهنده تلاش نوزاد برای نفس کشیدن است
• تنفس سریع
• تنفس کم‌عمق
• تنگش نفس و خس خس سینه نوزاد هنگام تنفس
• حرکت‌های غیرعادی تنفسی مانند به عقب کشیده شدن عضله‌های قفسیه سینه حین تنفس

عامل‌های خطر

اکثر موارد دیسترس تنفسی در نوزادانی دیده می‌شود که پیش از هفته سی و هفتم متولد می‌شوند. هر چه رشد ریه‌ها ناقص‌تر باشد، احتمال بروز آر دی اس پس از تولد بالاتر خواهد بود.

این عارضه در نوزادان ترم کامل یعنی متولد شده در هفته چهلم بارداری نادر است. دیگر عامل‌های خطر افزایش دهنده ابتلا به سندرم زجر تنفسی عبارت است از:

• سابقه ابتلا خواهر یا برادر به سندرم زجر تنفسی
• ابتلا مادر به دیابت
• سزارین یا القاء زایمان قبل از کامل شدن دوره بارداری
• مشکلات بارداری که جریان خون را در بدن نوزاد کاهش می‌دهد
• بارداری چندقلویی (دوقلو یا بیشتر)
• زایمان سریع

تشخیص

متخصص اطفال سندرم زجر تنفسی را معمولاً با بهره‌گیری از ترکیبی از روش‌های زیر تشخیص می‌دهد:

• ظاهر، رنگ و تلاش نوزاد برای تنفس، این علائم نشان دهنده نیاز نوزاد به اکسیژن است.
• رادیوگرافی از قفسه سینه برای دیدن ریه‌ها. برای انجام رادیوگرافی یا عکسبرداری با اشعه ایکس انرژی الکترومغناطیسی برای تهیه تصویر از استخوان‌ها و اندام‌های داخلی به کار برده می‌شود و تصویر به دست آمده بر روی فیلم ظاهر می‌شود.
• گازهای خون (آزمایش برای تعیین اکسیژن، دی اکسید کربن و اسید موجود در خون سرخرگی). پایین بودن میزان اکسیژن و بالا بودن میزان دی اکسید کربن موید ابتلا به سندرم دیسترس تنفسی است.
• الکتروکاردیوگرافی (نوار قلب): نوار قلب به منظور تشخیص افتراقی و رد احتمال ابتلا به ناراحتی‌های قلبی با علائم مشابه سندرم دیسترس تنفسی گرفته می‌شود. نوار قلب نوعی اولتراسوند است که منحصراً ساختار و عملکرد قلب را نشان می‌دهد.

درمان پیش از تولد

اگر احتمال زایمان زودرس پیش از هفته سی و چهارم بارداری وجود داشته باشد، درمان سندرم دیسترس تنفسی قبل از زایمان شروع می‌شود.

چند روز قبل از زمان احتمالی زایمان دو تزریق حاوی نوعی داروی کورتیکو استروئیدی در یک روز بر روی مادر انجام می‌شود. داروی کورتیکو استروئیدی رشد ریه‌های نوزاد را تحریک می‌کند.

متخصصان احتمال می‌دهند که کورتیکو استروئید از بروز سندرم زجر تنفسی در سه ماهه سوم بارداری جلوگیری می‌کند.

درمان پس از تولد

اگر از کورتیکو استروئید استفاده نشود یا این دارو در پیشگیری از دیسترس تنفسی موثر نباشد، نوزاد به بخش مراقبت از نوزادان منتقل می‌شود.

اگر علائم خفیف باشد، نوزاد فقط به اکسیژن بیشتری نیاز دارد که معمولاً از راه لوله تنفسی بینی یا انکوباتور دریافت می‌کند.

اکسیژن

برای این که رنگ نوزادان مبتلا به سندرم زجر تنفسی صورتی بماند، نوزاد به اکسیژن بیشتری نیاز خواهد داشت که آن را از یکی از روش‌های زیر دریافت می‌کند:

• اکسیژن مکمل (مقدار بیشتر اکسیژن)
• با قرار دادن هود (کلاهک) پلاستیکی روی قفسه سینه و سر نوزاد
• با استفاده از کانولای بینی (لوله کوچکی که در بینی قرار داده می‌شود و اکسیژن را وارد بینی می‌کند.)
• لوله تنفسی که داخل نای جنین قرار داده می‌شود. این روش انتوباسیون یا لوله گذاری نام دارد. استفاده از لوله تنفسی در صورتی ضرورت می‌یابد که نوزاد خودش نتواند به خوبی نفس بکشد. نوزاد از طریق لوله تنفسی به ونتیلاتور متصل می‌شود، تا تنفسش آسان‌تر شود.
• اگر علائم شدیدتر باشد، نوزاد به دستگاه تنفس مصنوعی متصل می‌شود تا دستگاه به تنفس‌اش کمک کند یا عمل تنفس را برای نوزاد انجام دهد. این درمان‌ها غالباً بلافاصله پس از تولد در بخش زایمان و قبل از انتقال به بخش نوزادان شروع می‌شود.
• دستگاه فشار جریان هوای مثبت دائمی (CPAP): دستگاه مکانیکی تنفسی جریان هوای مداوم یا اکسیژن را وارد مجراهای عبور هوا می‌کند تا گذرگاه‌های هوای ظریف داخل ریه‌ها را باز نگه دارد.

سورفاکتانت

جایگزینی سورفاکتانت با سورفاکتانت مصنوعی: این روش اگر ظرف شش ساعت نخست پس از تولد انجام شود، موثرترین درمان سندرم زجر تنفسی خواهد بود.

جایگزینی سورفاکتانت شدت سندرم دیسترس تنفسی را کاهش می‌دهد. سورفکتانت گاهی به عنوان درمان پیشگیرانه به نوزادانی داده می‌شود که احتمال بروز دیسترس تنفسی در آنان بسیار بالا است.

سورفاکتانت در بقیه موارد روشی نجات دهنده است. دارو به صورت پودر با آب استریل مخلوط می‌شود و از راه لوله تنفسی (ET) به نوزاد داده می‌شود. سورفاکتانت معولاً در چند دوز به نوزاد داده می‌شود.

لوله‌گذاری در رگ

نوزاد از راه لوله متصل به یکی از سیاهرگ‌ها علاوه بر مایعات، مواد مغذی نیز دریافت می‌کند. برخی نوزادان مبتلا به زجر تنفسی فقط تا چند روز برای تنفس به کمک نیاز دارند،

حال آن که بقیه نوزادان، معمولاً نوزادان بسیار نارس، تا چند هفته یا حتی چند ماه به کمک نیاز دارند. نوزادان نارس غالباً به دلیل مشکلات متعدد باید در بیمارستان بستری شوند،

اما معولاً پس از رسیدن به موعد مقرر بارداری وضعیت مساعدی می‌یابند و مرخص می‌شوند. درهر حال مدت زمان بستری شدن نوزاد تا حد زیادی به زمان متولد شدن وی و میزان نارس بودن‌اش بستگی دارد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

تورتیکولی(کج گردانی)

تورتیکولی به معنای کج گردنی است و اگر کودکی این مشکل را داشته باشد سر او به سمت مخالف چانه چرخیده می شود.

در حالی که این بیماری ممکن است دردناک به نظر برسد، معمولا اینطور نیست. هنگامی که کودک با این مشکل متولد می شود آن را تورتیکولی مادرزادی می نامند.

بیماری دیگری به نام تورتیکولی اکتسابی نیز وجود دارد که بعد از تولد ایجاد میشود. در بعضی موارد تورتیکولی اکتسابی چانه ممکن است به همان سمتی که سر چرخیده است متمایل شود.

تورتیکولی در نوزادان نسبتا رایج است. در صد ابتلا به تورتیکولی در پسران و دختران برابر است.

کج گردنی ممکن است هنگام تولد و یا تا 3 ماهگی ایجاد شود. نوزادان متولد شده با تورتیکولی مادرزادی تحرک محدودی در گردن خود دارند

اما با درمان هایی مانند تمرینات کششی و تقویتی اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی در عرض چند ماه میتوانند سر و گردن را به طور کامل حرکت دهند.

علل تورتیکولی (کج گردنی) نوزادان

کج گردنی ممکن است به دلایل بسیاری اتفاق بیفتد. در برخی موارد علت روشن نیست اما شایع ترین علل عبارتند از:

• صدمه ناشی از تولد کودک با دستگاه وکیوم
• جراحات ناشی از انبر جراحی
• بیرون کشیدن نوزاد به شکل نامناسب و با زور توسط پزشک در حین زایمان
• عدم تعادل ستون فقرات در رحم
• تولد غیر طبیعی

گردن کجی اکتسابی می تواند به دلایل زیر باشد:

• التهاب لوزه
• تومورها
• حوادثی مانند سقوط از مکان های بلند
• سندرم گریزل
• دراز کشیدن زیاد در صندلی اتومبیل، کالسکه ها و غیره

در سایر موارد تورتیکولی (کج گردنی) نوزاد می تواند از طریق انتقال ژن به ارث برده شود.

علائم و نشانه ها

کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) مانند بسیاری از نوزادان رفتار می کنند مگر زمانی که نوبت به چرخاندن گردن می شود. کودک با تورتیکولی ممکن است:

• سر را به یک جهت کج کنند (این ممکن است در نوزادان بسیار کوچک دیده شود).
• ترجیح می دهند به جای اینکه با چشم شما را دنبال کنند از بالای شانه به شما نگاه کنند.
• در صورت تغذیه با شیر مادر، فقط یک پستان را ترجیح می دهد.
• سخت تلاش میکنند تا به سمت شما بچرخند و زمانی که نتوانند سر خود را به طور کامل بچرخانند، ناامید می شوند.

بعضی از نوزادان با تورتیکولی (کج گردنی) به دلیل اینکه تمام مدت در یک جهت میخابند دچار سر تخت ( پلاژیوسفالی ) در یک یا هر دو طرف سر میشوند یا ممکن است باعث ایجاد توده کوچکی در گردن یا سر شود که مشابه گره در فشار عضله است. هر دوی این مشکلات با بهتر شدن بیماری تورتیکولی رفع می شود.

تشخیص

به طور کلی معاینه فیزیکی نوزاد ممکن است کجی گردن و فشار عضله و همچنین وجود یک جرم در بخش میانی عضله را نشان دهد. علاوه بر سابقه پزشکی کامل و معاینه فیزیکی، روش های تشخیصی برای تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• اشعه ایکس: یک آزمایش تشخیصی که با استفاده از پرتوهای انرژی الکترومغناطیسی نامرئی تصاویری از بافت ها، استخوان ها و اندام های داخلی برای بررسی ناهنجاری های استخوانی گردن و شانه بر روی فیلم ایجاد میکند.
• معاینه سونوگرافی: یک روش تصویربرداری تشخیصی که از امواج صوتی با فرکانس بالا و یک رایانه برای ایجاد تصاویر عروق خونی، بافت و اندام برای ارزیابی عضله اطراف توده استفاده می کند. سونوگرافی برای مشاهده عملکرد اندام های داخلی و برای ارزیابی جریان خون از طریق عروق مختلف استفاده می شود.

درمان

درمان غیر جراحی

روشهای ساده ای برای کشش و رشد عضلات ضعیف در کودک مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) وجود دارد که متخصص اطفال و یا فیزیوتراپیست کودک به شما نشان می دهند.

به عنوان مثال راه های مناسب برای نگهداری او در هنگام تغذیه و راه های ویژه ای برای قرار دادن او در گهواره برای تشویق به حرکت به سمت ضعیف تر توصیه می شود.

اگر دستورالعمل به درستی انجام شود،بازیابی می تواند در دو ماه یا در موارد شدید 6 تا 12 ماه انجام شود.

کار درمانی

کاردرمانی برای درمان تورتیکولی (کج گردنی) مادرزادی شامل اندازه گیری مهارت های حرکتی کودک و ارزیابی حرکات گردن، دست و پا است.

پزشک شما تمرینات خمیدگی و کششی مختلفی را برای کمک به تقویت عضلات گردن کودک آموزش خواهد داد. برنامه تمرینات خانگی معمولا شامل خم شدن و کشش فعال و غیر فعال در طی بازی و خواب برای گسترش حرکت متقارن است.

موفقیت برنامه تمرینی بستگی به چگونگی شروع درمان اولیه، تعهد والدین و شدت آسیب عضلانی یا وجود گره ماهیچه ای دارد.

تمرینات روی شکم

قرار دادن نوزاد روی شکم برای مدت کوتاهی در هنگام بیداری یک تمرین مهم است زیرا به تقویت عضلات گردن و شانه کمک می کند و کودک شما را برای خزیدن آماده می کند.

این تمرین مخصوصا برای کودکان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) و سر تخت مفید است و در واقع می تواند به درمان هر دو مشکل در یک زمان کمک کند. در ادامه چگونگی انجام این کار بیان میشود:

نوزاد را روی دامان به شکم بخوابانید. کودک را طوری قرار دهید که صورتش به سمت شما نباشد.

سپس با کودک خود صحبت کنید یا او را بخوانید و تشویق کنید که به سمت شما برگردد. این تمرین را برای 10 تا 15 دقیقه تمرین کنید.

جراحی

در برخی موارد کار درمانی ممکن است به تنهایی برای درمان کامل تورتیکولی کافی نباشد. اگر نوزاد تا 18 ماهگی هنوز عضلات گردن ضعیف داشته باشد متخصص اطفال ممکن است

شما را به یک جراح ارتوپد ارجاع دهد. همیشه قبل از انتخاب عمل جراحی تمام تلاش خود را برای بهبودی از طریق کار درمانی انجام دهید. جراحی می تواند به بهبود عضلات برای بهبود کامل کمک کند.

روند درمان

اکثر نوزادان مبتلا به تورتیکولی (کج گردنی) از طریق تغییر موقعیت و تمرینات کششی بهتر می شوند. درمان کامل ممکن است به مدت 6 ماه و در بعضی موارد یک سال یا بیشتر طول بکشد.

تمرینات کششی برای درمان تورتیکولی اگر بین 3 تا 6 ماهگی شروع شود به احتمال زیاد به خوبی موثر خواهند بود. اگر متوجه شوید که تورتیکولی کودک شما با کشش بهبود نمی یابد با پزشک خود صحبت کنید.

کودک شما ممکن است داوطلب مناسبی برای عمل جراحی آزادسازی عضله باشد که درمان بسیاری از موارد تورتیکولی است که تنها با کار درمانی بهبود نمی یابد.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

ادرار سوختگی

هنگامی که کودک زیبای شما متولد می‌شود، پوست او از هر لحاظ عالی است. پوست کودک صاف‌تر و نرم‌تر از تمام دوران زندگی‌اش است.

شما از اینکه ببینید کودک از خواب بیدار شده و پشت او در اثر پوشک قرمز شده و خارش دارد، نگران می‌شوید. راش پوشکی یک وضعیت رایج است که باعث می‌شود

پوست کودک قرمز، زخم، حساس و زبر شود. در اکثر موارد این مشکل با کمی تغییر در نحوه‌ی استفاده از پوشک رفع می‌شود.

راش پوشکی یا ادرار سوختگی چه شکلی است؟

اگر کودکتان به راش پوشکی مبتلا شود، شما متوجه خواهید شد. پوست اطراف پوشک قرمز و متورم خواهد بود و ممکن است دانه هایی نیز زده باشد.

محل مورد نظر ممکن است در هنگام لمس کردن گرم باشد و اگر راش درمان نشود ممکن است تاول بزند یا پوسته پوسته شود. راش پوشکی ممکن است اندام تناسلی، بین ران‌ها و باسن‌های کودک را تحت تاثیر قرار دهد.

راش پوشکی با چند لکه کوچک شروع می‌شود و پس از چندین بار تعویض پوشک به اطراف گسترش یابد یا ممکن است لکه‌ها کاملا ناگهانی ظاهر شوند.

اگر راش پوشکی شدید شود ممکن است پوست حساس کودک در هنگام مدفوع ترک بخورد و لکه‌های خون روی پوشک کودک به جا گذارد. اگر راش پوشکی شدید نباشد، خیلی کودک را اذیت نمی‌کند.

اما اگر باعث درد شود کودک پس از ادرار یا زمانی که پوشک او را تعویض می‌کنید گریه خواهد کرد یا ممکن است فقط کمی ناراحت و بداخلاق به نظر برسد.

علل راش پوشکی

اسهال

ابتلا به راش پوشکی در کودکان مبتلا به اسهال رایج است زیرا آنزیم‌های موجود در مدفوع نوزاد که باعث تحریک پوست او می‌شوند در مدفوعی اسهالی فعال‌تر از مدفوع معمولی هستند.

آنتی بیوتیک‌ها

گاهی وجود برفک که نوعی عفونت قارچی است باعث ایجاد راش پوشکی می‌شود. استفاده از آنتی بیوتیک‌ها احتمال ایجاد برفک را زیاد می‌کند، بنابرای اگر به نوزاد آنتی بیوتیک می‌دهید، کودک تا زمانی که آنتی بیوتیک مصرف می‌کند بیشتر مستعد ابتلا به راش پوشکی خواهد بود.

برفک دهانی

حتی اگر نوزاد آنتی بیوتیک مصرف نکند نیز احتمال ایجاد راش پوشکی وجود دارد. در برخی موارد، کودکانی که برفک دهانی دارند نیز قارچ را از طریق سیستم گوارش به مدفوع منتقل کرده و باعث عفونت قسمت زیر پوشک می‌شوند.

سوزش

اگر پوشک و مدفوع (یا فقط پوشک) برای مدت طولانی روی پوست بماند و با پوست در تماس باشد، پوست دچار سوزش می‌شود.

عفونت

ادرار میزان PH پوست را تغییر داده و باعث رشد راحت‌تر باکتری و قارچ می‌شود. ماده‌ای که مانع انتقال رطوبت به بیرون می‌شود نیز جریان هوا را مسدود کرده و باعث ایجاد محیطی گرم و مرطوب می‌شود که محیطی مناسب برای رشد باکتری و قارچ و در نتیجه ایجاد راش پوستی است.

آلرژی

کودکانی که پوست حساس دارند نیز مبتلا به راش پوشکی می‌شوند. انواع خاصی از آلرژی‌ها، مانند آلرژی به مواد پاک کننده، صابون‌ها، پوشک‌ها (یا رنگ پوشک‌ها)، یا خشک کننده‌های نوزاد ممکن است بر پوست‌های حساس تاثیر گذاشته و باعث ایجاد راش شوند. گاهی، راش پوشکی در اثر عدم توانایی در هضم لاکتوز یا آلرژی غذایی در کودک به وجود می‌آید.

چه موقع باید با پزشک مشورت کنم؟

اگر راش از بین نرفت، بدتر شد، یا اگر پوست کودک زخم‌ شد، باید با پزشک مشورت کنید. همچنین اگر کودک تب دارد، از راش‌ها عفونت خارج می‌شود، یا اگر کودک بیشتر از همیشه بهانه می‌گیرد، باید به دنبال مراقبت‌های پزشکی باشید.

درمان ادرار سوختگی

کرم

پزشک بر اساس نوع راش، برای کودک کرم ضد قارچ یا آنتی بیوتیک تجویز می‌کند یا ممکن است توصیه‌هایی برای تغییر نحوه‌ی پوشک کردن کودک به شما بدهد. گاهی اگر تغییرات به بهبود راش‌های ناشی از آلرژی کمک نکرد، پزشک یک کرم استروئیدی ملایم را برای چند روز تجویز می‌کند تا راش از بین برود.

مراقبت‌های خانگی

برای کمک به بهبود راش پوشکی، پوشک کودک را مرتب بررسی کنید و در صورت خیس بودن یا کثیف شدن آن را عوض کنید. محل پوشک را به آرامی با آب و صابون بشویید و خشک کنید.

کرم‌ها و پمادهایی که دارای اکسید روی یا وازلین هستند برای نرم کردن و حفاظت از پوست در برابر رطوبت مفید می‌باشند. باید پس از تعویض پوشک لایه ضخیمی از این کرم‌ها (مانند خامه روی کیک) را به محل مالید.

برخی از متخصصین می‌گویند که اجازه دهید کودک روزی چند ساعت بدون پوشک باشد تا پوست تحریک شده خشک شود و استراحت کند.

این بهترین راه حل است به شرطی که کودک را روی یک تخت با ملافه ضد آب، یا روی یک تشک بزرگ بر روی زمین بخوابانید.

راش پوشکی چه مدت باقی می‌ماند؟

معمولا راش پوشکی پس از دو تا سه روز مراقبت خانگی برطرف می‌شود هرچند گاهی ممکن است بیشتر نیز طول بکشد.

مدت زمان باقی ماندن راش پوشکی به علت ایجاد راش و نحوه درمان آن بستگی دارد. برخی از راش‌های پوشکی با درمان، چند روز باقی می‌مانند و راش‌های شدیدتر ممکن است چند هفته باقی بمانند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

دکتر اطفال زاهدان

هیپوگلیسمی بیماری است که باعث افت شدید گلوکز (قند) خون نوزاد می‌شود. گلوکز برای رشد طبیعی مغز نوزاد ضروری است.

بنابراین هنگامی که میزان قند خون نوزاد بسیار افت می‌کند، سلول‌های مغز و عضلات وی انرژی لازم برای کار کردن بطور مناسب را نخواهند داشت.

هیپوگلیسمی یا افت قند خون ممکن است کوتاه‌مدت یا مداوم باشد. در صورتی که قند خون نوزاد کم باشد و درمان نشود، می‌تواند برای سلامتی مضر باشد.

کم بودن قند خون در صورتی که بالا نرود می‌تواند حتی منجر به آسیب دیدن مغز نوزاد شود. به همین دلیل است که پزشک بطور دقیق وضعیت کودک شما را کنترل می‌کند تا مطمئن شود که سالم است.

افت قند خون نوزاد چیست؟

افت قند خون در نوزادان به عنوان قند خون به میزان کمتر از mg/dL ۳۰ (mmol/L ۶۵/۱) در ۲۴ ساعت اول زندگی و کمتر از mg/dL ۴۵ (mmol/L ۵/۲) پس از آن است

که شایع‌ترین مشکل متابولیک در نوزادان می‌باشد. قند خون پایین زمانی رخ می‌دهد که میزان تقاضای بدن برای گلوکز (یک قند ساده) نسبت به عرضه‌ی آن بیشتر است.

نوزادان گلوکز را از لاکتوز (قند شیر) که در شیر و آغوز موجود می‌باشد، دریافت می‌کنند. برخی نوزادان در حفظ قند خون به مقدار کافی نسبت به دیگران مشکل دارند.

در حالی که افت گاه به گاه در قند خون بی‌ضرر است، اما دوره‌های طولانی مدت قند خون پایین می‌تواند به سیستم عصبی مرکزی آسیب برساند.

سطح نرمال قند خون در نوزان چقدر است؟

میزان قند خون با افزایش سن تغییر می‌کند و معمولاً در نوزادان تازه متولد شده نسبت به کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالان کمتر است. هنگامی که یک تا دو ساعت از تولد نوزاد گذشته باشد، میزان نرمال قند خون کمتر از mmol/L ۲ است،

اما ظرف دو تا سه روز به حد بزرگسالان می‌رسد (بالای mmol/L ۳).

چرا هیپوگلیسمی در نوزادان باعث نگرانی است؟

مغز به قند خون وابسته است زیرا منبع اصلی سوخت می‌باشد. کم بودن بیش از حد قند می‌تواند باعث اختلال در عملکرد مغز شود. هیپوگلیسمی شدید یا طولانی مدت ممکن است منجر به تنشج یا آسیب جدی مغز شود.

دلایل

هیپوگلیسمی در نوزادان می‌تواند ناشی از شرایطی مانند موارد زیر باشد:

• تغذیه‌ی نامناسب مادر در طول بارداری
• تولید بیش از حد انسولین به دلیل کنترل ضعیف دیابت توسط مادر
• عدم سازگاری خون مادر با فرزند (بیماری همولیتیک شدید نوزاد)
• نقائص هنگام تولد
• بیماری‌های متابولیک مادرزادی
• اکسیژن ناکافی در هنگام تولد (خفگی حین تولد)
• بیماری کبدی
• عفونت

عوامل خطر

نوزادانی که بیشتر مستعد ابتلا به هیپوگلیسمی هستند عبارتند از:

• نوزادان متولد شده از مادران دیابتی ممکن است پس از زایمان و هنگامی که منبع گلوکز (از طریق بند ناف) قطع می‌شود و تولید انسولین در نوزاد باعث سوخت و ساز قند موجود می‌شود، دچار افت قند خون شوند.
• در نوزدان کوچک‌تر از سن حاملگی و با رشد محدود ممکن است میزان ذخایر گلیکوژن بسیار کم باشد.
• نوزادان نارس بخصوص آنهایی که دارای وزن کم هستند و اغلب دارای ذخایر محدود گلیکوژن (قند ذخیر شده در کبد) یا عملکرد ناقص کبد می‌باشند.
• نوزادان متولد شده تحت استرس شدید
• نوزادانی که ناپایداری دما را تجربه می‌کنند (برای مثال سرما می‌خورند) یا مادر آنها با برخی داروهای خاص تحت درمان قرار می‌گیرد.
• نوزادان که برای سن حاملگی بزرگ‌تر می‌باشند. این وضعیت مرتبط با دیابت بارداری است اما در اثر انواع مشکلات مادرزای نیز می‌تواند باشد.

علائم

علائم افت قند خون ممکن است در نوزادان تازه متولد شده محسوس نباشد. در ادامه شایع‌ترین علائم هیپوگلیسمی در نوزادان عنوان شده‌اند. هر چند ممکن است هر نوزاد علائم متفاوتی داشته باشد. این علائم عبارتند از:

• عصبی بودن نوزاد
• سیانوز (آبی بودن پوست)
• آپنه (وقفه تنفسی) 
• هیپوترمی (پایین بودن دمای بدن) 
• هیپوتونی یا ضعف عضلانی
• تغذیه ضعیف 
• لتارژی
• تشنج

علائم هیپوگلیسمی ممکن است شبیه به بیماری‌ها یا شرایط پزشکی دیگری باشد. همیشه جهت تشخیص باید باید با یک پزشک اطفال مشورت کنید.

تشخیص

متخصص سوالاتی درباره‌ی علائم و سابقه پزشکی خانواده می‌پرسد. همچنین ممکن است مدت زمان بین آخرین وعده غذایی نوزاد و شروع علائم نیز پرسیده شود.

در صورتی که کودکان دیگر در خانواده سابقه افت قند خود داشته باشند باید به پزشک گفته شود. متخصص بدن نوزاد را به دقت معاینه می‌کند. ممکن است آزمایش‌های زیر انجام شوند:

• تست ناشتا: متخصص در طی یک دوره‌ی زمانی که در آن نوزاد چیزی نمی‌خورد به دقت او را تحت نظر می‌گیرد. این تست به این دلیل انجام می‌شود تا افت قند خون رخ دهد. پس از آن متخصص آزمایش‌هایی را برای یافتن دلیل این مشکل انجام می‌دهد.
• آزمایش‌های خون و ادرار برای اندازه‌گیری میزان قند خون و یافتن دلیل هیپوگلیسمی

درمان

درمان مخصوص برای افت قند خون نوزاد توسط پزشک و بر اساس عوامل زیر تعیین می‌شود:

• سن حامگلی نوزاد، وضعیت کلی سلامتی و سابقه پزشکی
• شدت بیماری
• طاقت نوزاد برای تحمل داروها، روش‌ها یا درمان‌های خاص
• انتظارات از دوره بیماری
• نظر یا ترجیح شما

درمان شامل مصرف منابع سریع‌الاثر گلوکز توسط نوزاد می‌باشد. این درمان ممکن است شامل دادن مخلوط آب و قند به عنوان تغذیه اولیه باشد. یا ممکن است نوزاد گلوکز را بصورت داخل وریدی دریافت کند.

سطح گلوکز خون نوزاد پس از درمان به دقت کنترل می‌شود تا احتمال عود مجدد هیپوگلیسمی بررسی شود.

تغذیه با شیر مادر 

• انرژی خود را بر این بگذارید که نوزادتان به دفعات و بطور مناسب با شیر تغذیه شود. وعده‌های آغوز کوچک، مکرر، سرشار از پروتئین و کالری نسبت به بطری آب قندی که توسط کارکنان بیمارستان ارائه می‌شوند، بسیار بهتر هستند.
• جلوگیری از اتلاف انرژی کودک به حفظ قند خون در سطوح مناسب کمک می‌کند. تغذیه مکرر با شیر مادر باعث صرفه‌جویی در انرژی می‌شود. نوزادان در هنگام تغذیه از شیر مادر نسبت به زمان گریه کردن یا خوردن شیر از شیشه انرژی کمتری مصرف می‌کنند.
• در صورتی که مشخص شود در چند روز ابتدایی زندگی نوزاد نیاز به استفاده از مکمل است، به جای قند و آب که می‌تواند باعث افزایش سریع و سپس افت ناگهانی قند خون نوزاد شود، از شیر خشک استفاده کنید. مطالعات اخیر نشان می‌دهند که در صورتی که نوزادان به دلیل افت قند خون یا زردی نیاز به مکمل داشته باشند، باید به جای محلول آب و قند از شیر خشک استفاده شود.
• اگر از مکمل استفاده می‌شود، از نوک مصنوعی که می‌تواند موجب سردرگمی شیرخوار در گرفتن پستان شود پرهیز کنید. به جای استفاده از شیشه شیر می‌توان از لیوان مخصوص نوزاد، سرنگ، قطره چکان یا حتی انگشت استفاده کرد.
• یک نوزاد متولد شده از مادر دیابتی وابسته به انسولین، بخصوص در صورتی که نارس باشد، اغلب یک یا چند روز به محلول گلوکز و یا شیشه‌های شیر خشک جهت تثبیت قند خون تا زمانی که مادر بتواند شیر کافی تولید کند، نیاز خواهد داشت. این مکمل‌ها را باید در کنار تغذیه با شیر مادر و نه به جای آن استفاده کرد.

پیشگیری

ممکن است راهی برای پیشگیری از هیپوگلیسمی در نوزادان وجود نداشته باشد و فقط باید به دقت علائم را کنترل کرده و در اسرع وقت درمان کرد.

مادران مبتلا به دیابت می‌توانند میزان گلوکزی که بر جنین تاثیر منفی می‌گذارد را با کنترل شدید میزان قند خون و نگه داشتن آن در سطح طبیعی، به حداقل برسانند.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

زردی ناشی از شیر مادر

پس از تولد نوزاد، برای ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی، مراقبت از نوزاد تازه متولد شده رایج است. یکی از عارضه‌های که مراقبت کننده باید از آن مراقبت و نظارت کند زردی است.

زردی در اکثر نوزادان طبیعی است. با این حال اگر زردی خارج از محدوده‌ی طبیعی ظاهر شود پس از آن اقداماتی برای تحت کنترل قرار دادن آن انجام می‌شود. زردی در نوزادان شیرده بیشتر شایع است

و بیشتر به طول می‌انجامد. زردی ناشی از شیر سینه مادر نوعی زردی است که با تغذیه‌ی شیر مادر همراه است. معمولا یک هفته پس از تولد اتفاق می‌افتد. این وضعیت می‌تواند گاهی اوقات تا 12 هفته ادامه یابد،

اما به ندرت باعث ایجاد عوارض در نوزادان شیرخوار سالم می‌شود. زردی ناشی از شیر مادر نادر است و کمتر از 3 درصد نوزادان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. هنگامی که زردی رخ می‌دهد،

معمولا هیچ مشکلی ایجاد نمی‌کند و در نهایت به خودی خود از بین می‌رود. ادامه دادن شیر مادر به کودک بی‌خطر است.

زردی نوزاد تازه متولد شده چیست؟

زردی عارضه‌ای است که می‌تواند در نوزاد تازه متولد شده 2 تا 3 روزه رخ دهد. زردی، زرد رنگ بودن پوست یا سفیدی چشم‌ها است که ناشی از افزایش سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد است.

زردی به طور معمول اول روی صورت ظاهر می‌شود و سپس به سمت بدن، قفسه سینه، شکم، بازو و پاها حرکت می‌کند. زردی در نور طبیعی بهتر دیده می‌شود و در نوزادان با پوست تیره سخت‌تر دیده می‌شود.

اگر زردی مشکوک باشد، ارائه کننده خدمات بهداشتی برای اندازه‌گیری میزان بیلی‌روبین در خون، آزمایش‌های خون انجام می‌دهد.

چه عواملی باعث زردی در نوزاد شیرخوار می‌شود؟

زردی فیزیولوژیکی

زردی فیزیولوژیکی رایج‌ترین و طبیعی‌ترین نوع زردی در نوزادان است که می‌تواند تا 60٪ از نوزادان کامل در اولین هفته تولد را تحت تاثیر قرار دهد

و به علت سطح بیلی‌روبین بالا رخ می‌دهد. بیلی‌روبین ماده‌ای است که توسط تفکیک عادی سلول‌های خون قرمز تولید می‌شود، که توسط کبد پردازش شده و حذف می‌شود.

هنگامی که کبد کودک به اندازه کافی برای حذف بیلی‌روبین از جریان خون، موثر عمل نکند زردی گسترش می‌یابد.

هنگامی که نوزاد شروع به بالغ شدن می‌کند و میزان سلول‌های قرمز خون آن کاهش می‌یابد، زردی بدون اثرات پایدار روی نوزاد از بین می‌رود. این معمولا حدود 1 تا 2 هفته پس از تولد رخ می‌دهد.

زردی شیر مادر

زردی شیر مادر زردی‌ای است که پس از از بین رفتن زردی فیزیولوژیک همچنان ادامه دارد که در نوزادان سالم، کامل و شیرخوار هم دیده می‌شود.

هیچ علت شناخته شده‌ای برای این نوع زردی وجود ندارد، گرچه تصور می‌شود که ممکن است با یک ماده در شیر مادر که فروپاشی بیلی‌روبین را مسدود می‌کند، در ارتباط باشد.

زردی شیر مادر ارثی است. با این وجود، این شکل از زردی، به این معنی نیست که شیر مادر مشکلی دارد و شیردهی باید متوقف شود. اکثر نوزادانی که دارای زردی واقعی شیر مادر هستند

(فقط 0.5٪ تا 2.4٪ از تمام نوزادان) ممکن است افزایش دیگری در میزان سطح بیلیروبین در حدود 14 روز داشته باشند.

سطح بیلی‌روبین در نهایت کاهش خواهد یافت. زردی شیر مادر می‌تواند برای 3 تا 12 هفته پس از تولد ادامه یابد، اما تا زمانی که کودک به خوبی تغذیه می‌شود

و سطوح بیلی‌روبین نظارت می‌شود، به ندرت به عوارض جدی منجر می‌شود. زردی شیر مادر باید از زردی شیردهی، که زردی ناشی از مصرف کم شیر است، نیز متفاوت باشد.

زردی شیردهی

زردی شیردهی زمانی ایجاد می‌شود که کودک شیر کافی نداشته باشد که مربوط به زردی ناشی از شیر مادر نیست. مقادیر مناسب شیر مادر باعث افزایش حرکات روده کودک می‌شود که مانع ساخت بیلی‌روبین می‌شود.

زردی ناشی از شیر مادر می‌تواند هنگامی رخ دهد که یک نوزاد شروع خوبی در تغذیه با شیر مادر ندارد، به خوبی پستان را نمی‌گیرد یا با جایزیگن‌های دیگری مکمل شده است که در شیردهی اختلال ایجاد می‌کنند.

زردی شیردهی اغلب خودش با افزایش شیردهی و کمک مشاور شیردهی برای اطمینان از مصرف مقدار کافی شیر در نوزاد، رفع می‌شود.

درمان

اگر میزان بیلی‌روبین کمتر از 20 میلی گرم باشد، درمان‌های زیر برای زردی ناشی از شیر مادر و زردی شیردهی در نوزاد کامل و سالم استفاده می‌شود:

• شیردهی را به 8 تا 12 بار در طول روز افزایش دهید. بهترین راه برای کاهش میزان بیلی‌روبین کمک به حذف آن است. افزایش شیردهی منجر به افزایش حرکت روده می‌شود که بیلی‌روبین را تخلیه می‌کند.
• با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا اطمینان حاصل کنید که کودک به اندازه کافی سینه را می‌گیرد، به طوری که بتواند هر مقدار شیر لازم است بخورد. نگرفتن مناسب نوک سینه توسط نوزاد تاثیر مستقیمی بر روی میزان شیری که نوزاد دریافت می‌کند دارد.
• اگر یک مکمل برای افزایش مصرف کودک توصیه شده باشد، با یک متخصص شیردهی مشورت کنید تا کمک شیردهی دریافت نمایید. مادر نیز در این زمان برای قطع نکردن تولید شیر خود، شیر را پمپ می‌کند. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه شیر مادر بصورت بیان شده یا ترکیبی از شیر مادر و شیر خشک بهترین راه برای عدم قطع رابطه شیردهی می‌باشد.
• به ندرت وقفه تغذیه با شیر مادر یک درمان مؤثر برای زردی در یک نوزاد شیرخوار است. اگر سطح بیلی‌روبین نوزاد به 20 میلیگرم یا بالاتر برسد توصیه‌ی متوقف کردن شیردهی به مدت 24 ساعت ممکن است همراه با فوتوگرافی انجام شود. این به طور قابل توجهی می‌تواند سطح بیلی‌روبین را کاهش دهد. پس از 24 ساعت، مادر می‌تواند شیردهی را از سر بگیرد. استفاده از کمک شیردهی برای ارائه مکمل و پمپ کردن در طول این دوره‌ی ۲۴ ساعته بهترین راه برای جلوگیری از هرگونه مشکل در رابطه شیردهی خواهد بود.
• در صورتی که فتوتراپی توصیه شده باشد (معمولاً تنها در صورتی که میزان بیلی‌روبین به بالای ۱۵ تا ۲۰ میلی‌گرم برسد)، با متخصص خود در مورد استفاده از پتوی فیبر نوری صحبت کنید. آنها را می‌توان به خانه برد و شیردهی را بدون توقف ادامه داد. افزایش میزان شیردهی و استفاده از چراغ‌های بیلی‌روبین باید سطح بیلی‌روبین را به طور موثری کاهش دهد.

در صورتی که یک کودک نارس باشد یا دارای مشکلات سلامتی باشد، برنامه درمان باید توسط متخصص تنظیم شود.

چرا نباید شما انجام دهید؟

• اضافه کردن آب قند: در حقیقت این کار می‌تواند با تداخل در مصرف شیر مادر و تولید شیر باعث بدتر شدن زردی شود. همچنین می‌تواند کاهش میزان بیلی‌روبین را به تاخیر بی‌اندازد.
• قطع شیردهی: این کار می‌تواند در نهایت باعث بدتر شدن زردی شود و تلاش مادر برای تامین بهترین مواد غذایی برای فرزند خود را ناکام بگذارد.

تغذیه مکرر و اثربخش شیر مادر بهترین راه برای کاهش زردی است.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

 

زردی یک بیماری متداول، موقتی و معمولاً بی‌خطر است که در نوزادان تازه متولدشده دیده می‌شود. این بیماری در هفته‌های اول زندگی نوزادان کامل و نوزادان نارس و زودرس دیده می‌شود.

زردی زمانی اتفاق می‌افتد که موادی در خون به نام بیلی‌روبین جمع می‌شود. بیلی‌روبین پیگمنت نارنجی و قرمز در خون است که به دلیل تجزیه طبیعی سلول‌های خون ایجاد می‌شود.

همه افراد سطوح پایینی از بیلی‌روبین را در خون خود دارند. زمانی که بیلی ‌روبین انباشته می‌شود در بافت‌های چربی زیر پوست جمع شده و باعث می‌شود که رنگ پوست و قسمت سفید چشم نوزاد زرد به نظر برسد.

فتوتراپی معمول‌ترین روش درمانی برای کاهش سطح بالای بیلی‌روبین که باعث زردی نوزادان می‌شود است.

فتوتراپی چیست؟

در فتوتراپی از نور مخصوصی برای تغییر شکل بیلی‌ روبین استفاده می‌شود و در نتیجه کودک بهتر می‌تواند بیلی‌ روبین را تنظیم کند.

با این که این روش درمانی مطمئن و بی‌خطر بوده و به ندرت عوارض جانبی به دنبال خواهد داشت اما برای نوزادان زودرس از چشم‌بندهای مخصوصی استفاده می‌شود

تا چشم آنها در برابر نور فتوتراپی مصون بماند. بدن نوزاد در معرض نورهای سفید، آبی یا سبز قرار می‌گیرد به گونه‌ای که به بیشترین قسمت‌های پوست نوزاد تابیده شود.

همچنین از نوزاد برای اطمینان از کاهش سطح بیلی‌ روبین خون آزمایش خون گرفته می‌شود. کاهش بیلی‌روبین را می‌توان ظرف 4 تا 6 ساعت مشاهده کرد.

نوزادان نارس را می‌توان در حالی که تحت درمان به روش فتوتراپی هستند شیر داد. برخی مشکلات جزئی مانند مدفوع شل یا بثورات پوستی ممکن است دیده شود که معمولاً پس از انجام فتوتراپی این عوارض برطرف می‌شوند.

مکانیزم فتوتراپی

فتوتراپی باعث تغییر بیلی ‌روبین به ترکیباتی که از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شوند می‌گردد. نور با طول موج مخصوص می‌تواند بیلی ‌روبین را به دو مؤلفه به نام‌های لیمیروبین و فوتوبیلیروبین تجزیه می‌کند.

این دو ماده شیمیایی ایزومرهای بیلی‌روبین هستند به این معنی که از اتم‌های مشابه ساخته شده‌اند اما ساختار آنها متفاوت است. این طول موج‌ها در لامپ‌های فلورسنت نیز ساخته می‌شوند.

وقتی که این نورها در پوست نفوذ می‌کنند باعث می‌شوند که بیلی ‌روبین به ایزومرها تجزیه شده و بدون این که وارد کبد شود از بدن دفع شود.

درمان

قبل از درمان نوزاد

• IV یک لوله کوچک است که در سیاهرگ نوزاد قرار داده می‌شود تا به کودک غذا و داروها رسانده شود.
• آزمایش خون: پزشک نمونه خون نوزاد را برای تعیین سطح بیلی ‌روبین موجود در آن مورد آزمایش قرار می‌دهد. وی ممکن است چند مرتبه از خون نوزاد نمونه‌برداری کرده و آن را مورد آزمایش قرار دهد.

 حین درمان نوزاد

یک یا چند لامپ در بالای سر نوزاد قرار داده می‌شود. لباس‌های کودک را به جز پوشک از بدنش خارج می‌کنند و او را به پشت می‌خوابانند تا بیشترین میزان نور به بدن وی تابیده شود.

همچنین ممکن است نوزاد روی یک تشک نوری منعطف خوابانده شود. یا پزشک او را در یک پد نور بپیچاند. روی چشم‌های نوزاد یک چشم‌بند قرار داده می‌شود تا چشم‌های او در برابر نور مصون و محفوظ بماند.

پزشک کودک به دقت تحت نظر می‌گیرد. زمانی که سطح بیلی ‌روبین خون کودک به اندازه کافی پایین آمد، چراغ‌ها خاموش می‌شوند.

24 ساعت پس از اتمام درمان، دوباره خون کودک مورد آزمایش قرار می‌گیرد تا سطح بیلی‌روبین خون وی ارزیابی شود. اگر سطح بیلی‌روبین خون به اندازه کافی پایین آمده باشد، درمان به اتمام رسیده است.

• تغذیه نوزاد: نوزاد شما در حین انجام فتوتراپی به طور عادی تغذیه می‌شود. ممکن است نیاز باشد که به او شیر بیشتری داده شود تا بیلی‌روبین خون از طریق مدفوع سریع‌تر دفع شود. پزشک در هنگام تغذیه کودک چراغ‌ها را خاموش می‌کند.
• نظارت بر عملکرد قلب: که به آن ECG یا EKG نیز گفته می‌شود شامل پدهای چسبی است که روی پوست نوزاد قرار داده می‌شود تا فعالیت‌های الکتریکی قلب او را ثبت کند. این کار برای نظارت بر واکنش قلب در حین انجام فتوتراپی انجام می‌شود.
• ورودی و خروجی: پزشک باید بداند که نوزاد شما چه مقدار مایعات شامل شیر مادر، شیر خشک یا مایعات از طریق لوله‌های درون وریدی مصرف کرده است. به پزشک در مورد چگونگی و مدت زمان تغذیه نوزاد با شیر مادر یا شیر خشک توضیح دهید. همچنین پزشک باید در مورد میزان دفع ادرار و مدفوع نوزاد اطلاع داشته باشد. پوشک‌های کودک را که عوض کرده‌اید نگه دارید تا پزشک آنها را وزن کرده و میزان خروجی مدفوع و ادرار را مشخص کند.
• علائم حیاتی: پزشک فشار خون، ضربان قلب، نرخ تنفس و دمای بدن نوزاد را مورد بررسی قرار می‌دهد. آنها همچنین به صدای قلب و ریه‌های نوزاد از طریق استتوسکوپ گوش می‌دهند. پزشک این علائم را برای اطلاع یافتن از وضعیت نوزاد مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهد.

فتوتراپی در منزل

پزشکی که انجام فتوتراپی را در منزل توصیه می‌کند باید استفاده از آن را برای نوزادان با مشخصات زیر تجویز کند:

• نوزادان نوپا، بزرگ‌تر از 48 ساعت، سالم
•  غلظت سرم بیلی‌روبین آنها بیش از 14 میلی‌گرم در دسی لیتر و کمتر از 18 میلی‌گرم در دسی لیتر باشد.
•  افزایش غلظت بیلی‌روبین باعث واکنش مستقیم نشود و
• ارزیابی تشخیصی

زمانی که کودک در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌گیرد باید دستورالعمل استفاده از دستگاه را به درستی رعایت شود.

• قبل از هر چیزی شما باید با پزشک در مورد طول مدت درمان مشورت کرده و به صورت منظم نوزاد را برای انجام آزمایش‌های مورد نیاز نزد پزشک ببرید تا کودک به طور کامل درمان شود. این کار به هیچ عنوان جایگزین مراجعه به پزشک و انجام و بررسی نتایج آزمایش سطح بیلی‌روبین نمی‌شود.
• زمانی که از لامپ بیلی ‌روبین استفاده می‌کنید باید دقت داشته باشید که لامپ حداقل 25 تا 30 سانتی‌متر از نوزاد فاصله داشته باشد. نوزاد را روی یک تشک سخت بدون این که بالش یا اسباب‌بازی نزدیک او باشد بخوابانید. همیشه جلوی صورت نوزاد را ببندید تا از چشمان او محافظت شود.
• زمانی که نوزاد را در منزل تحت فتوتراپی قرار می‌دهید، باید به او مقادیر زیادی مایعات بنوشانید زیرا ممکن است بدن نوزاد به دلیل دفع بیلی ‌روبین از طریق مدفوع شل و مکرر دچار کم‌آبی می‌شود. اگر کودک شما از شیر مادر تغذیه می‌کند تعداد دفعات شیردهی به او را افزایش دهید. همچنین باید به کودک آب نیز بنوشانید.

اثربخشی فتوتراپی در منزل به اثبات رسیده است. بهتر است این کار به جای بیمارستان در منزل انجام شود تا مادر در تمام مدت نزد نوزاد خود بوده و تغذیه و شیردهی مادر به طور مرتب ادامه یابد.

خطرات احتمالی

• در هنگام درمان ممکن است کودک بسیار گرم یا بسیار سرد شود. ممکن است کودک تحریک‌پذیر شده و خسته شود. همچنین ممکن است بدن نوزاد دچار کم‌آبی شود و پوست او به دلیل تابش نور لامپ دچار سوختگی و بثورات پوستی شود و یا سرفه کند. در صورتی که چشم‌بند روی چشم‌های کودک بسته نشود ممکن است چشم‌های او آسیب ببیند.
• در صورتی که کودک تحت درمان فتوتراپی قرار نگیرد ممکن است زردی او تشدید شود. اگر مقادیر زیادی بیلی ‌روبین در خون جمع شود ممکن است نوزاد دچار ناشنوایی یا آسیب‌دیدگی مهلک مغزی شود.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

نوزاد مجموعه‌ای دوست داشتنی از انتظارها و توقعات پایان‌ناپذیر است. تمام بیماری‌های نوزادان از جمله تشنج کابوسی واقعی برای والدین و خانواده است.

بعضی از تشنج‌های نوزادی خفیف و زودگذر است و عوارض قابل توجه و بلندمدتی ایجاد نمی‌کند. حال آن که اگر در درمان تشنج مزمن کوتاهی شود،

به دلیل کاهش جریان اکسیژن در مغز و فعالیت بیش از حد سلول‌های مغزی آسیبی دائمی به وجود می‌آید. تشنج در نوزادان غالباً علامت ابتلا به عارضه‌ای جدی‌تر به ویژه آسیب مغزی است.

به همین دلیل است که نوزاد مبتلا به تشنج باید به سرعت تحت درمان و مراقبت تخصصی قرار بگیرد.

تشنج نوزادی چیست؟

تشنج پی‌آمد فعالیت الکتریکی غیرطبیعی سلول‌های مغزی است که سیگنال‌های الکتریکی معمول مغز را موقتاً مختل می‌کند.

انواع تشنج نوزادی و علائم آنها

• تشنج همراه با تب: نوزاد چشم‌ها را در حدقه می‌چرخاند و دست و پاهایش سفت یا منقبض می‌شود و به شدت تکان می‌خورد و می‌لرزد. از هر صد کودک 6 ماهه تا پنج ساله بیش از 4 کودک دچار تشنج تب‌دار می‌شود که محرک آن تب بالا، معمولاً بالاتر از 102 درجه فارنهایت، است.
• اسپاسم یا گرفتگی شیرخوارگی: نوع نادری از تشنج است که در نخستین سال زندگی نوزاد، معمولاً در بازه سنی 4 تا 8 ماهگی، بروز می‌یابد. نوزاد رو به جلو خم می‌شود، بدنش کمانی شکل می‌شود و دست‌ها و پاهایش سفت می‌شود. این گرفتگی‌ها معمولاً هنگام بلند شدن از خواب یا به خواب رفتن یا پس از تغذیه رخ می‌دهد. ممکن است نوزاد صدها بار در روز اسپاسم شیرخوارگی را تجربه کند.
• تشنج کانونی: نوزاد عرق می‌کند، بالا می‌آورد، رنگش می‌پرد و گرفتگی یا سفت شدن یک گروه عضلانی مانند عضلات انگشتان، بازوها یا پاها را تجربه می‌کند. عق زدن، لیس زدن لب‌ها، فریاد زدن، گریه کردن و بیهوشی نیز از علایم احتمالی تشنج کانونی به شمار می‌آید.
• تشنج غائب یا صرع کوچک: نوزاد به فضا خیره می‌شود و در حال فکر و خیال به نظر می‌رسد. نوزاد گاهی به سرعت پلک می‌زند یا به نظر می‌آید دارد چیزی را می‌جود. این حمله‌ها معمولاً کمتر از سی ثانیه طول می‌کشد و چند بار در روز رخ می‌دهد.
• تشنج اتونیک یا حمله سقوط: توان عضلانی نوزاد به یکباره کاهش می‌یابد، در نتیجه نوزاد شل و بدون واکنش می‌شود. سر نوزاد ناگهان می‌افتد یا اگر نوزاد در حال راه رفتن یا روی شکم حرکت کردن باشد، ناگهان نقش زمین می‌شود.
• تشنج کلونیک: نوزاد به شدت تکان می‌خورد یا دست یا پایش سفت می‌شود، ممکن است سمت درگیر به تناوب عوض شود.
• تشنج تونیک: بخش‌هایی از بدن نوزاد، برای مثال دست یا پا، یا کل بدن ناگهان سفت می‌شود.
• تشنج میوکلونیک: گروهی از عضلات، معمولاً عضلات گردن، شانه‌ها یا بالای بازوهای نوزاد، به شدت تکان می‌خورد و می‌لرزد. این نوع تشنج عموماً به صورت خوشه‌ای، چند بار در روز و در چند روز متوالی رخ می‌دهد.

علل تشنج

علل تشنج نوزادان عبارت است از:

• آسیب دیدن هنگام تولد
• اختلالات مادرزادی
• تب و عفونت (مانند مننژیت یا آنسفالی)
• اختلال‌های متابولیسم یا عدم تعادل مواد شیمیایی
• آسیب‌دیدگی مغزی مادرزادی موسوم به فلج مغزی یا دیسژنزی (Dysgenesis). دیسژنزی اصطلاحی است که به رشد غیرطبیعی نوزاد اشاره دارد.
• عدم تعادل قند خون
• کمبود اکسیژن هنگام به دنیا آمدن نوزاد

نشانه‌ها و علائم

علائم تشنج نوزادی گاهی شبیه به رفتارها و حرکت‌های عادی نوزادان سالم است. اگرچه علائم به نوع تشنج بستگی دارد، اما موارد زیر عموماً مشاهده می‌شود:

• چرخاندن یا حرکت دادن غیرطبیعی چشم‌ها، پلک زدن، گشاد کردن چشم‌ها و خیره شدن
• مکیدن، لیسیدن لب‌ها، جویدن و بیرون آوردن زبان
• حرکت غیرطبیعی دوچرخه یا پدال پاها
• کوبیدن دست‌ها و پاها روی زمین یا تقلای شدید
• وقفه‌های تفسی طولانی (آپنه نوزادی)
• حرکت‌های لرزشی ریتمیک که عضله‌های صورت، زبان، بازوها، پاها یا دیگر ناحیه‌های بدن را نیز درگیر می‌کند.
• سفت شدن یا گرفتن ماهیچه‌ها
• چرخاندن سر یا چشم‌ها به یک سمت یا خم کردن یا کشیدن حداقل یکی از دست‌ها و پاها
• حرکت‌های لرزشی سریع و منفرد که یک دست یا پا یا کل بدن را دربرمی‌گیرد.

تشخیص

ممکن است تشنج به طور کامل پس از شروع علایم تشخیص داده نشود، مشکل تشنج گاهی هنگام معاینه دقیق و پس از انجام آزمایش‌های تشخیصی آشکار می‌شود. تشنج با توجه به نتایج معاینه بالینی و آزمایش‌ها تشخیص داده می‌شود.

• نواز مغزی (الکتروانسفالوگرافی EEG): گرفتن نوار مغزی برای تشخیص و مدیریت تشنج نوزادی ضروری است. فعالیت الکتریکی مغز و ناهنجاری‌ها در نواز مغزی ثبت می‌شود که بین دو تشنج اندازه‌گیری می‌شود.
• سی تی اسکن: سی تی اسکن وجود هر گونه مورد غیرطبیعی مانند خونریزی مغزی یا ناحیه آسیب‌دیده یعنی عامل احتمالی تشنج و صرع را نشان می‌دهد. البته سی تی اسکن تمام نوزادان ضرورتی ندارد.
• اسکن ام آر آی: در این روش از امواج رادیویی و میدان مغناطیسی برای مشاهده ساختار مغز استفاده می‌شود. اسکنر ام آر آی از اسکنر سی تی اسکن قوی‌تر است و ناهنجاری‌های مغز را بهتر نشان می‌دهد.
• آزمایش خون: آزمایش خون به منظور بررسی وضعیت سلامت عمومی نوزاد و تشخیص بیماری‌های احتمالی مولد تشنج انجام می‌شود.

درمان تشنج

• درمان علت اصلی تشنج
• تجویز داروی ضدتشنج

هدف اصلی متخصص درمان علت اصلی تشنج و هدف ثانویه رفع تشنج است.

درمان علت اصلی تشنج

• چنانچه گلوکز سرم خون پایین باشد، سرم دکستروز به نوزاد تزریق می‌شود و میزان گلوکز سرم خون تحت نظر می‌شود. در صورت لزوم تزریق‌های دیگر نیز البته در نهایت دقت و احتیاط انجام می‌شود تا از افزایش قند خون (هیپرگلیسیمی) جلوگیری شود.
• اگر هیپوکلسمی علت تشنج باشد، گلوکنات کلسیم به نوزاد داده می‌شود. متخصص حین تزریق ضربان قلب را دائم تحت نظر دارد. متخصص دقت می‌کند که گلوکنات از رگ خارج نشود، چون باعث پوسته پوسته شدن می‌شود.
• هیپومنیزیمی: محلول سولفات منیزیم تزریق می‌شود.
• عفونت باکتریایی: آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
• آنسفالیت یا تبخال مغزی با آسیکلوویر درمان می‌شود.

داروی ضدتشنج

داروی ضدتشنج معمولاً تجویز می‌شود، مگر آن که تشنج بلافاصله پس از درمان اختلال‌های مولد مشکل متوقف شود.

• فنوباربیتورال: پرکاربردترین داروی ضدتشنج است که به صورت سرم به نوزاد داده می‌شود، به ویژه اگر تشنج مداوم یا مزمن باشد. پس از آن که وضعیت نوزاد پایدار شد، فنوباربیتورال خوراکی تجویز می‌شود.
• لوتیراستام: کاربرد این دارو برای درمان تشنج نوزادی رو به افزایش است، چون کمتر از فنوباربیتورال اثر آرام‌بخشی دارد.
• فسفنی‌توئین: اگر تشنج علی‌رغم مصرف فنوباربیتورال و لوتیراستام متوقف نشود، فسفنی‌توئین تجویز می‌شود.
• لورازپام: این دارو در ابتدای دوره درمان تشنج مزمن یا برای درمان تشنج مقاوم و مکرری تجویز می‌شود که در وقفه‌های 5 تا 10 دقیقه‌ای بروز می‌یابد.

مدت زمان درمان با داروهای ضدتشنج مشخص نیست، اما اگر تشنج تحت کنترل دربیاید، دریافت دارو قبل از مرخص کردن بیمار قطع می‌شود.

عوارض

احتمال این که کودک پس از تشنج دچار صرع بشود، 1.5 درصد برآورد شده است. البته اگر سن کودک هنگام نخستین تشنج کمتر از یک سال باشد یا نوزاد چند تشنج ساده را تجربه کرده باشد، این احتمال به 2.5 درصد افزایش می‌یابد.

عامل‌های زیر احتمال ابتلا کودک به صرع را افزایش می‌دهد:

• ناهنجاری‌های عصبی یا تاخیر رشدی قبل از شروع تشنج همراه با تب
• سابقه ابتلا به صرع در خانواده
• تب کوتاه کمتر از یک ساعت قبل از تشنج
• تشنج پیچیده

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

نوزادانی که مبتلا به زردی می‌شوند، پوست و چشم‌هایشان به رنگ زرد درمی‌آید. علت زردی نوزادان وجود بیلی روبین اضافی در خون نوزادان است؛

بیلی روبین رنگدانه زرد گلبول‌های قرمز خون است. زردی نوزاد عارضه‌ای شایع به ویژه در میان نوزادان نارسی است که پیش از هفته سی و هشتم بارداری متولد می‌شوند.

همچنین بعضی از نوزادان شیرخواری که از شیر مادر تغذیه می‌کنند نیز دچار ایکتر می‌شوند. اگر میزان بیلی روبین خون معمولاً بیشتر از 25 میلی گرم باشد، زردی شدید محسوب می‌شود؛

اگر زردی شدید درمان نشود، منجر به ناشنوایی، فلج مغزی یا دیگر گونه‌های آسیب‌های مغزی می‌گردد.

پزشکان توصیه می‌کنند که ابتلا به زردی چند روز پس از تولد در تمام نوزادان بررسی شود تا به این ترتیب از بروز آسیب‌های بیشتر جلوگیری شود.

روش‌های متعددی برای تشخیص زردی نوزادان وجود دارد، که ساده‌ترین یا راحت‌ترین آنها بیلی چک است. با این دستگاه نیازی به خونگیری از نوزاد نیست؛ کافی است

دستگاه را روی پوست نوزاد قرار دهید تا میزان بیلی روبین و شدت ایکتر را اندازه بگیرد. بیلی چک به جای سوزن از نور استفاده می‌کند و هیچ دردی را ایجاد نمی‌کند.

علائم

زردی معمولاً دو یا سه روز پس از تولد بروز می‌یابد. زرد شدن پوست نوزاد مبتلا به ایکتر از صورت شروع می‌شود، سپس زردی در قفسه سینه و شکم منتشر می‌شود

و در نهایت پاها به رنگ زرد درمی‌آید. همچنین ممکن است سفیدی چشم‌های نوزاد نیز زرد شود.

امروزه اکثر نوزادان یک یا دو روز پس از تولد از بیمارستان مرخص می‌شوند. بنابراین والدین باید فرزندشان را یک یا دو روز بعد از ترخیص به نزد متخصص اطفال ببرند.

همچنین خود والدین نیز باید مراقب تغییررنگ پوست فرزندشان باشند. البته مشاهده زردی سخت است، به ویژه اگر پوست نوزاد به طور طبیعی تیره باشد. چنانچه مطمئن نیستید

که فرزندتان مبتلا به ایکتر شده است یا خیر، پوست بینی یا پیشانی نوزاد را به آرامی فشار دهید، اگر نوزاد زردی داشته باشد، پوست پس از برداشتن انگشت زرد می‌شود.

تشخیص زردی با بیلی چک

پزشک احتمالاً می‌تواند زردی را با توجه به ظاهر نوزاد تشخیص دهد. با این حال متخصص اطفال باید میزان بیلی روبین خون نوزاد را اندازه‌گیری کند و طرح درمان را براساس میزان بیلی روبین (شدت ایکتر) ارائه دهد.

اقدامات و آزمایش‌های زیر برای تشخیص زردی انجام می‌شود:

• معاینه بالینی
• آزمایش خون
• آزمایش پوست با دستگاهی به نام بیلیروبینومتر روی پوستی، که انعکاس نور مخصوص ساطع شده از پوست را اندازه‌گیری می‌کند.

اگر متخصص اطفال احتمال دهد که ایکتر نوزاد پی‌آمد ابتلا به اختلال دیگری است، دستور انجام آزمایش‌های خون یا ادرار را می‌دهد.

گرفتن خون به منظور تعیین بیلی ‌روبین سرمی کلی (TSB) برای نوزاد دردناک و برای والدین نگران کننده است. در سال‌های گذشته نسل جدیدی از بیلیروبینومترهای پوستی ابداع شده است.

یکی از این دستگاه‌های جدید بیلی چک است که با بهره‌گیری از تکنولوژی پیشرفته مقدار بیلی روبین را نسبت به گونه‌های قبلی دقیق‌تر اندازه‌گیری می‌کند.

بیلی چک بیلی روبین را براساس انعکاس نور از کل طیف مرئی ( 760 ـ 380 نانومتر) اندازه‌گیری می‌کند.

وجه تمایز بیلی چک با مدل‌های قبلی این است که تکنیک انعکاس طیفی چند طول موجی این امکان را فراهم می‌آورد تا بتوان با بیلی چک تراکم‌های نوری مربوط به بیلی روبین،

ضخامت پوست، هموگلوبین و ملانین موجود در لایه‌های درم و اپیدرم پوست نوزاد را به دقت اندازه‌گیری کرد.

آزمایش با بیلی چک روشی غیرتهاجمی است که خطر ابتلا به هیپربیلیروبینمی در نوزادان تازه متولد شده را از روی پوست تخمین می‌زند و به این ترتیب پزشک می‌تواند بیلی روبین سرمی کل را راحت‌تر از گذشته اندازه‌گیری کند.

چون در بیلی چک به جای سوزن از نور استفاده می‌شود، پزشک می‌تواند میزان بیلی روبین را صرف نظر از جنسیت، زمان بارداری در هنگام تولد یا وزن نوزاد بدون خونگیری تعیین کند.

فقط کافی است که سری قابل تعویض پلاستیکی دستگاه را روی پوست نوزاد قرار داد. بنابراین بیلی چک احتمال عفونت یا آلودگی را به شدت کاهش می‌دهد.

این دستگاه کوچک و پیشرفته نتایج را در لحظه اعلام می‌کند و پزشک می‌تواند نتایج را به راحتی با حداقل خطا از روی نمایشگر دستگاه بخواند.

متخصص اطفال دستگاه را قبل از آزمایش کالیبره می‌کند؛ برای این کار متخصص پروب یک بار مصرف (بیلی کال) را روی پیشانی نوزاد زیر خط رویش مو قرار می‌دهد.

اگر امکان قرار دادن دستگاه روی پیشانی وجود نداشته باشد، می‌توان دستگاه را روی جناغ سینه قرار داد.

اندازه‌گیری 5 بار انجام می‎شود تا یک عدد برحسب mol/L روی نمایشگر نشان داده شود. اگر میزان فشار دستگاه روی پوست مناسب باشد، چراغ به رنگ سبز درمی‌آید

تا متخصص بداند که این اندازه‌گیری صحیح است. اما اگر خطایی در نحوه استفاده از دستگاه وجود داشته باشد، پیام خطا به نمایش درمی‌آید و خواندن آخر باید تکرار شود.

با بیلی چک می‌توان میزان بیلی روبین را در بخش ویژه نوزادان، اتاق مادر یا مطب متخصص اطفال اندازه‌گیری کرد.

بیلیروبینومتر بیلی چک با حذف کردن خونگیری و آزمایش‌های مربوط به آن در زمان و هزینه صرفه‌جویی می‌کند.

در این شرایط احتمال عفونت و آسیب دیدگی کمتر است، نوزاد متحمل هیچ دردی نمی‌شود و پزشک سریع‌تر می‌تواند نوزاد را ترخیص یا درمان مناسب را توصیه کند.

بیلی چک را می‌توان برای نوزادان زیر به کار برد:

• سن بارداری 42 ـ 27 هفته
• بلافاصله پس از تولد تا بیست روز پس از تولد
• نوزادنی با وزن 4995 ـ 950 گرم

در شرایط زیر نباید از بیلی چک استفاده کرد:

• پس از انتقال خون
• اگر محل اندازه‌گیری پیشانی پرمو باشد یا کبودی قابل ملاحظه، ماه گرفتگی و هماتوم روی آن وجود داشته باشد. در این شرایط اندازه‌گیری دقیق نخواهد بود.

استفاده از بیلی چک هنگام فتوتراپی

 

• قبل از شروع فتوتراپی (نوردرمانی) باید محل اندازه‌گیری روی پیشانی یا جناغ سینه را با پچ تیره‌ای پوشاند که نور را عبور نمی‌دهد. پچ باید در تمام طول درمان روی پوست باقی بماند.
• برای اندازه‌گیری بیلی روبین در طول درمان باید لامپ‌های فتوتراپی (فیبر نوری یا مهتابی) را خاموش کرد، پچ را برداشت، اندازه‌گیری را انجام داد، پچ را به سر جای خود برگرداند و فتوتراپی را ادامه داد.
• مطالعات بالینی نشان داده است که بیش از 48 ساعت باید از نوردرمانی بگذرد تا نقاطی که در طول درمان پوشانده نشده است، مقدار واقعی بیلی روبین را نشان بدهد. بنابراین اندازه‌گیری از نقاطی که در طول درمان پوشانده نشده است، دقیق و قابل اطمینان نخواهد بود.

درمان

زردی خفیف نوزادان غالباً خود به خود ظرف دو تا سه هفته درمان می‌شود. اما اگر زردی متوسط تا شدید باشد، نوزاد باید مدت بیشتری در بخش نوزادان نگهداری شود یا مجدداً به بیمارستان برگردانده شود.

برای پایین آوردن میزان بیلی روبین خون نوزاد از روش‌های زیر بهره گرفته می‌شود:

• نور درمانی (فتوتراپی): نوزاد زیر لامپ‌های مخصوصی قرار داده می‌شود که نور در طیف آبی ـ سبز تولید می‌کنند.
• ایمونوگلوبین وریدی: ایمونوگلوبین یکی از پروتئین‌های خون است که میزان پادتن‌ها را کاهش می‌دهد. تزریق وریدی ایمونوگلوبین شدت زردی و ضرورت انتقال خون را کاهش می‌دهد.
• انتقال خون: اگر زردی شدید به درمان‌های دیگر واکنش نشان ندهد، نوزاد به تعویض خون نیاز خواهد داشت.

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند 

عفونت گوش میانی(اوتیت مدیا)

دکتر نازنین حسینی

متخصص اطفال – فوق تخصص نوزادان

آدرس:زاهدان خیابان مصطفی خمینی 8

دکتر نازنین حسینی از سال 1372 فعالیت خود را از شهرستان زاهدان آغاز نمودخ و مشغول به فعالیت می باشند